Chondromalacja to schorzenie, którego rozpoznanie niewątpliwie spędza sen z powiek wielu pacjentów. Może dotknąć każdego stawu naszego ciała, ale zazwyczaj stwierdzane jest w obrębie stawu kolanowego.
Jest charakterystyczna dla osób uprawiających sporty nadmiernie obciążające kolana.
Chondromalacja rzepki to schorzenie, w którym dochodzi do rozmięknięcia, rozpulchnienia chrząstki znajdującej się na dolnej powierzchni rzepki. Do tego procesu może dojść zarówno na skutek urazów, jak i predyspozycji anatomicznych.
Chrząstka jest organem nieukrwionym oraz nieunerwionym, co pozbawia ją zdolności regeneracyjnych. Proces niszczenia chrząstki stawowej jest nieodwracalny, ale o tym za chwilę…
Czego dowiesz się z niniejszego artykułu?
- Czy chondromalacja rzeczywiście boli?
- Czy można wyleczyć chondromalację?
- Czy chondromalacja definitywnie skazuje na brak ruchu?
- Jakie badanie umożliwia skuteczne rozpoznanie chondromalacji?
- Co zrobić, jeśli usłyszysz takie rozpoznanie?
- Kiedy Powinieneś Zacząć Rozważać Operację?
- Czy “klikanie” w stawie świadczy o chondromalacji?
Odpowiedź na powyższe pytania znajdziesz w dalszej części tego wpisu.
Czy Chondromalacja Boli?
W kontekście chondromalacji bardzo ważny jest skład chrząstki. Ta z kolei jest w większości zbudowana z wody oraz istoty pozakomórkowej, tzw. macierzy, której głównym składnikiem jest kolagen.
Komórki chrzęstne stanowią od 1 do 2% zawartości chrząstki, szczególnie w tej warstwie, która znajduje się na zewnątrz stawu. Ma to kolosalne znaczenie w odniesieniu do zdolności regeneracyjnych chrząstki, która jest nieunerwiona i nieukrwiona.
Jeśli jest nieunerwiona, oznacza to, że nie może boleć. Dolegliwości bólowe pojawiają się dopiero na skutek naprawdę poważnego uszkodzenia chrząstki.
Czy Można Wyleczyć Chondromalację?
W przypadku mięśni oraz kości, wskutek uszkodzenia powstaje krwiak, następnie stan zapalny, po czym następuje proces gojenia. Niestety, ale w przypadku chrząstki sytuacja ma się zupełnie inaczej…
Brak ukrwienia samego stawu w środku, czyli samej tkanki szklistej powoduje, że jest trudno odnawialna i nie regeneruje się.
Na każdej innej tkance, pojawia się strup, który zaczyna pierwszą fazę gojenia. W tkance szklistej, na żadnym rezonansie USG, nigdy nie znaleziono strupa, więc chrząstka nie ma jak przejść w fazę regeneracji.
W dzisiejszych czasach nie dysponujemy technologią, która pozwalałaby nam na wymianę kolan. Dlatego tak ważne jest, aby o nie odpowiednio dbać. W tym celu warto wdrożyć niezbędne leczenie już w początkowych etapach rozwoju choroby.
Czy Chondromalacja Rzepki Definitywnie Skazuje Na Brak Ruchu?
Otóż… niekoniecznie!
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że chondromalacja ma różne stopnie. Powstało wiele systemów i skal, pozwalających ocenić stopień rozmiękczenia chrząstki w kolanie. Jednak najczęściej spotyka się 4-stopniową skalę według Outerbridge’a:
- I stopień – zmiany powierzchowne, obserwuje się spluszowacenie oraz zmiękczenie chrząstki rzepki (obrzęk),
- II stopień – uszkodzenie dotyczy warstwy powierzchownej, stwierdza się pęknięcia i niepełną fragmentację chrząstki, szczeliny nie przekraczają 1,25 mm i nie sięgają do warstwy podchrzęstnej,
- III stopień – pęknięcia sięgają warstwy głębokiej, szczeliny przekraczają 1,25 mm, ale nie dochodzą do kości podchrzęstnej,
- IV stopień – głębokie ubytki chrząstki odsłaniające kość podchrzęstną.
Wśród pacjentów najczęściej diagnozuje się stopień I lub II, który dotyczy tylko i wyłącznie rozmiękczania wewnętrznej powierzchni szklistej. Oznacza to, że wszystkie zmiany dotyczą tkanki, która jest nieunerwiona i nie mają prawa boleć.
Stopień uszkodzenia chrząstki, który jest opisywany jako III lub IV jest bardzo rzadki. Natomiast nie zawsze świadczy o bólu. Więc nawet jeśli wykryto u Ciebie III lub IV stopień chondromalacji rzepki, to wcale nie oznacza, że kolano jest już nie do naprawienia.
Diagnoza Chondromalacji Rzepki
Osoby z chondromalacją rzepki skarżą się głównie na ból przy dłuższym chodzeniu, przy wchodzeniu po schodach, czy po długotrwałym siedzeniu w pozycji siedzącej z nogami zgiętymi w stawach kolanowych.
Rozpoznanie w pierwszej kolejności opiera się o wywiad, badanie kliniczne oraz badania dodatkowe. Twój lekarz będzie poszukiwał obrzęku lub wrażliwych obszarów w obrębie kolana. Może również przyjrzeć się ułożeniu rzepki względem kości udowej. Niewłaściwe ułożenie może wskazywać na chondromalację rzepki.
Następnie lekarz może zlecić wykonanie któregoś z poniższych badań obrazowych w celu ułatwienia diagnozy:
- USG Kolana
- Rezonans magnetyczny
- Zdjęcie rentgenowskie (RTG)
Jeśli chodzi o badania obrazowe, istnieje jeden problem… Oszacowano, że badanie USG pokazuje jedynie ok. 40% powierzchni chrzęstnych w stawie kolanowym. Sytuacja ma się podobnie w przypadku RTG.
Najskuteczniejszym sposobem na zobrazowanie zużycia chrząstki niewątpliwie jest rezonans magnetyczny. Jednak także i w tym przypadku obraz może delikatnie odbiegać od stanu faktycznego.
Co zrobić, Jeśli Usłyszysz Takie Rozpoznanie?
Tkanka chrząstna zachowuje się podobnie jak każda inna tkanka. Uszkadza się najczęściej wtedy, kiedy jest nadmiernie obciążona, co widać np. u młodych sportowców lub niedociążona, czyli w tkance jest za mało ruchu np. u osób starszych.
Jaki jest więc złoty środek?
Zaleca się rehabilitację, podczas której pacjent powinien otrzymać odpowiednią dawkę aktywności dopasowaną do indywidualnych potrzeb. W tym celu najlepiej skontaktować się z profesjonalnym fizjoterapeutą.
Kiedy Powinno Się Zacząć Rozważać Operację?
Operację należy rozważyć wtedy, kiedy ból jest tak silny, że w znaczącym stopniu ogranicza nam normalne funkcjonowanie i wykonywanie codziennych czynności.
Jeśli rehabilitacja wspierana przez suplementy oraz terapię manualną wykonywana sumiennie przez okres 3-4 miesięcy nie daje efektów, jest to moment, gdy warto rozważyć interwencję chirurgiczną.
Leczenie chondromalacji rzepki jest niezwykle istotne, ponieważ nieleczone zmiany mogą skutkować trwałym upośledzeniem funkcji stawu kolanowego.
Czy “Klikanie” w Stawie Świadczy o Chondromalacji?
W stawie jest wiele struktur, które mogą “klikać” – ścięgna, więzadła, łąkotki. Wszystko przesuwa się względem siebie i ślizga, więc struktur, które mogą przeskakiwać, jest dużo.
Klikanie nie świadczy o chondromalacji. Jedynie niewielka część dźwięków wydobywających się ze stawów faktycznie świadczy o problemie.
Może to być niebezpieczne w momencie, gdy każdorazowe kliknięcie przysparza Ci ból. Wtedy warto się tym zainteresować.
Podsumowanie
Chondromalacja rzepki to tylko trudne i straszne słowo, którego tak naprawdę nie trzeba się bardzo obawiać.
Najlepszą formą rehabilitacji jest ruch w pewnym, możliwym zakresie. Nie ma jednego złotego środka, czy złotego ćwiczenia, wszystko jest kwestią indywidualną.
Zachęcamy Cię do skorzystania z pomocy profesjonalnego fizjoterapeuty, gdyż nieleczone zmiany mogą skutkować trwałym upośledzeniem stawu kolanowego.
Autorzy artykułu:
