Dlaczego boli biodro- dysplazja, zwyrodnienie, obrąbek, endoproteza, a może tendinopatia?

Michał Dachowski: Witam Was serdecznie w kolejnym odcinku z serii talks4life. Dzisiaj taki temat chyba powszechny i chyba dotyczący naprawdę sporej ilości naszych pacjentów, bo odpowiadam na pytanie dlaczego boli biodro? A możemy o tym rozmawiać, ponieważ są z nami dzisiaj

Marcin Bocian: Marcin Bocian,

Kamil Kozakowski: Kamil Kozakowski

Łukasz Kołodziejczyk: i Łukasz Kołodziejczyk.

Michał Dachowski: I ja, Michał Dachowski, Witam Was serdecznie. Zacznijmy od tego tematu. Jeżeli ktoś przychodzi do Was z powiedzmy bolesnością tego biodra, to co najczęściej mówi?

Kamil Kozakowski: Najczęściej więcej osób zgłasza to, że boli ich boczna część biodra i

Michał Dachowski: my wtedy wszyscy się trochę lekko śmiejemy. Tak, bo to to dla nas jakby anatomicznie to nie jest biodro, a wszyscy pokazują bok, tam gdzieś pośladek z boku.

Łukasz Kołodziejczyk: Zgadza się. Właśnie jeżeli chodzi o tą boczną stronę, to przeważnie jest tak, że tu raczej podejrzewamy w pierwszej kolejności jakąś sprawę mięśniową, tam mamy zlokalizowany mięsień pośladkowy. Jeżeli chodzi o bolesność stricte samego stawu biodrowego, no to bardziej ten ból jest zlokalizowany tak głęboko w pachwinie

Marcin Bocian:

Marcin Bocian: tak, no i tak jak tutaj Łukasz wspomniał, można podzielić tak naprawdę ból stawu biodrowego, czyli takie wewnątrzstawowe, jakieś tam uszkodzenia, no i zewnątrzstawowe, gdzie bolą nas mięśnie z jakiegoś powodu jeszcze bliżej czy tam dalej nam nieznanego, ale należące do diagnostyki czy to trenera czy fizjoterapeuty, żeby dociec co tak naprawdę tam boli i dlaczego.

Michał Dachowski: Czyli już macie pierwszą informację. Jeżeli boli Was bardziej zewnętrznie pośladek, to raczej będą to mięśnie niż sam staw czy jakieś zwyrodnienie czy uszkodzenie stawowe. Bo tego typu rzeczy będą was bolały tak naprawdę w pachwinie i tam będzie najczęściej takie odczuwanie uszkodzenia czegoś.

Marcin Bocian: Tak, no to na większości wiadomo, że jest to powszechna informacja. W sensie pod kątem szukania informacji po prostu w internecie. Jeżeli boli mnie okolica biodra, to prawdopodobnie jest to jest to biodro, ale może boleć biodro, ale mogą boleć też mięśnie i to już do rozróżnienia tego oczywiście służy osoba w postaci fizjoterapeuty.

Łukasz Kołodziejczyk: Też np. mogę dodać. Jeżeli chodzi o pacjentów, którzy do mnie przychodzą, często właśnie pacjenci przychodzą, mówią, że boli mnie z tyłu, w okolicy biodra, nie, Jak mówię dobra, to weź pokaż, w którym to jest miejscu. Nagle się okazuje, że zaczynają pokazywać tutaj okolice tyłu miednicy. Wtedy już może się zapalić lampka, że raczej to może być przyczyna bólu od kręgosłupa niż samego stawu.

Michał Dachowski: Albo jeszcze stawy krzyżowo-biodrowe, albo jeszcze z samej kości krzyżowej. To już kompletnie inny temat. O tym też będziemy mówić. Szukajcie na talksach takiego tematu.

Jeżeli gdzieś już widzicie, że to nie biodro, a coś innego może Was boleć. No dobra, ale chyba najczęstsza sytuacją jaką przychodzą ludzie i mówią No bo drugą sytuację to, że mam zwyrodnienie, zwyrodnienie mam w biodrze i coś mi tam pyka. To chyba jest najczęstsze.

Kamil Kozakowski: Najczęściej takie osoby są już osobami starszymi i tutaj u nich bardzo często taka sytuacja faktycznie ma miejsce.

To jest bardzo często związane również z tym, że staw biodrowy rusza się kiepsko, że w trakcie chodzenia mają już duże problemy z tym, żeby zginać nogę do góry. I faktycznie taka sytuacja występuje. Natomiast zdecydowanie mówimy tutaj o osobach powyżej 50 roku życia i nie są to problemy osób młodych.

Marcin Bocian:

Michał Dachowski: Ja nawet widziałem badania czy badania, takie ustalenia jakby tego, co ma, co ma się dziać w Stanach.

Że zwyrodnienie to 65 czy nawet 75 rok. Gdzieś tam możemy myśleć o przyczynie bólu, zwyrodnieniowego biodra czy podejścia nawet podrastyke? tego biodra w tak późnym wieku. Ani nawet tutaj jak w Europie czy w Polsce się mówi lat 50. Że już musimy, musimy myśleć o zwyrodnieniu,

Marcin Bocian: tak no jakby. Generalnie można powiedzieć, że każda z jakiś takich dolegliwości czy chorób w większości przypadków wiąże się z jakąś daną grupą wiekową.

Jeżeli przychodzi do mnie pacjent, powiedzmy w wieku 30 lat i boli go biodro w jakiś danych zakresach, nie mamy w głowie od razu choroby zwyrodnieniowej, prawda? Pewne grupy osób mają jakiś tam w cudzysłowie specyficzne, powiedzmy mogą mieć specyficzne dolegliwości i z tym związane zmiany. Oczywiście są wiadomo odstępstwa od wyjątków, ale raczej idziemy w tym kierunku, co opisuje nam nomenklatura i badania.

Łukasz Kołodziejczyk: Tak, No bo jeżeli w ogóle chodzi o same zmiany zwyrodnieniowe, to jest to po prostu stopniowe zużywanie się chrząstki stawowej I to jest rzecz, której też z wiekiem po prostu nie unikniemy. Tak samo jak powstają zmarszczki. Tak samo będzie się zużywał sam staw. Natomiast zmiany właśnie w tych wcześniejszych latach, czyli u osób 30 40 lat, te zmiany zwyrodnieniowe przeważnie są na tyle małe, że raczej one nie powinny dawać objawów.

Marcin Bocian: Tak i też generalnie troszkę wyjaśniając, czym te zmiany zwyrodnieniowe są. Jest to po prostu zmniejszenie zakresu ruchu w stawie. Są to pewne wyrośla kostne, które właśnie ten ruch utrudniają i też zmniejszenie przestrzeni w stawie, przez co ten staw po prostu mniej się może ruszać.

Kamil Kozakowski: Tak jak Marcin wspomniał o wyroślach kostnych to tutaj tego typu kwestie będą dotyczyły też osób młodszych. Co prawda nie kwalifikował bym tego bardzo jako zmiany zwyrodnieniowe, natomiast u osób młodych, bardzo aktywnych fizycznie, szczególnie u piłkarzy, u koszykarzy czy u tancerzy może występować tak zwany konflikt panewkowo-udowy. I w tym przypadku również możemy spotykać się z ograniczeniem zakresu ruchu. Również może nas boleć w takim przypadku pachwina i również może występować nadbudowa kostna.

Michał Dachowski: Do tego jeszcze sobie wrócimy, do tego konfliktu, ale do zwyrodnienia. Jeżeli nawet zrobiliście sobie RTG, byliście lekarzy i macie w opisie zwyrodnienie stawu biodrowego, lecz jak Łukasz dobrze powiedział pierwszy stopień, drugi stopień, nawet trzeci stopień praktycznie nie dają dolegliwości bólowych.

Musicie wiedzieć o tym, że tkanka szklista czy to co jest w środku w stawie. Jest nieunerwione, jak coś jest nieunerwione, to się nie wysyła sygnału bólowego do naszej głowy i to jest bardzo ważne. A uwaga jeżeli masz czwarty stopień, to może boleć, a nie musi boleć. To nie jest kluczowa sytuacja, że już tym nic nie da się zrobić i jesteście skazani na jakąś operację.

Nie tędy droga przy zwyrodnieniu.

Marcin Bocian: Tak generalnie idąc sobie w kierunku tej nowoczesnej fizjoterapii, którą sobie pracujemy. Jakaś pula objawów musi być powiedzmy do tego naraz, dokładnie tak, żeby móc kogoś zakwalifikować w stu procentach na operację. To nie może być tak, że jeżeli ktoś sobie zrobi zdjęcie rentgenowskie i tam wyjdą jakieś wyrośla, kostne, wewnątrz stawowe, nie boli to biodro, nie ma zbyt dużych ograniczeń ruchu, to od razu ona jest wysyłana na operację. Tak się nie powinno po prostu dziać.

Łukasz Kołodziejczyk: Tak, trzeba sobie powiedzieć po prostu, że nawet jeżeli zmiany zwyrodnieniowe występują w tym biodrze, to leczeniem pierwszego wyboru jest rehabilitacja odpowiednio dobrana.

Jeżeli te bóle są mocno nasilone, to w pierwszej kolejności możemy zastosować różnego rodzaju terapię manualną, rozluźnianie mięśni, a później wprowadzać celowane ćwiczenia, wzmacnianie mięśni dookoła samego stawu, poprawianie zakresów ruchów i dać czas na obserwację. I patrzymy jak te objawy się zachowują.

Łukasz Kołodziejczyk: Wysyłanie kogoś od razu na operację moim zdaniem jest błędem.

Michał Dachowski: Jedym z wytycznych, które przygotowując się do podcastu widziałem było to, że nie wolno zoperować takiego biodra, jeżeli nie było próby rehabilitacji minimum 3 miesięcy. Czyli jeżeli coś nawet macie taką diagnozę i nikt nie próbował leczenia zachowawczego, nawet jeżeli to będzie farmakologiczne + fizjoterapeutyczne to poniżej 3 miesięcy wysyłanie kogoś na operację jest błędem według standardów tak jak powiedziałeś w nowoczesnej rehabilitacji.

Łukasz Kołodziejczyk Jeszcze jedna rzecz. Jeżeli przychodzą np. pacjenci to zawsze warto zweryfikować jaka to była rehabilitacja. Rehabilitacja rehabilitacji nierówna, bo jeżeli np. ktoś do mnie przychodzi, mówi, że był 6 tygodni tam dwa turnusy rehabilitacyjne i leżał tylko pod laserem i magneto. No to raczej nie spodziewam się, żeby to miało coś wynieść do tego leczenia.

Marcin Bocian: Generalnie jeśli w ogóle od pacjenta słyszę turnus rehabilitacyjny, to już niestety mi się lampka zapala w głowie, że ta rehabilitacja mogła być na nie takim poziomie, na jakim powinna być. No ale też wiadomo, trzeba tutaj wspomnieć o takiej rzeczy, że my sami z siebie jako ludzie na co dzień musimy o te biodra dbać. To znaczy też dużo czynników z życia codziennego ma wpływ na to, w jaki sposób te nasze stawy się zużywają. Oczywiście wiek swoją drogą robi niestety tą złą robotę, ale za pomocą takich prostych środków jakim jest dieta czyli dobre odżywianie. Nałogi czyli alkohol, papierosy, generalnie ruch, sen, regeneracja. Są pozytywnymi rzeczami, które my możemy na co dzień wprowadzać, żeby te zmiany zwyrodnieniowe jak najbardziej opóźniać.

Kamil Kozakowski: Tak jest. A przede wszystkim warto też zwrócić uwagę na fakt, że rehabilitacja przedoperacyjna także przyniesie bardzo duże benefity już po samej operacji, bo faktycznie często mamy do czynienia z sytuacjami, w których mamy dwie opcje albo leczenie zachowawcze, czyli rehabilitacja, albo leczenie operacyjne. I w pewnym sensie podejmujemy próbę leczenia zachowawczego, próbę, żeby do tej operacji nie dopuścić. Nie zawsze się to udaje, natomiast trzeba pamiętać w takiej sytuacji o tym, że dobre przygotowanie przed zabiegiem znacznie poprawi także komfort funkcjonowania po zabiegu.

Michał Dachowski: To też ważne, żebyście wiedzieli, czy na pewno macie to zwyrodnienie, czy go nie macie, czy macie jego objawy tak naprawdę. Tak, bo to jest ważne. To jest to, że jeżeli długo siedzicie, leżycie po nocy. To musi to biodro być sztywne. Musicie czuć tak, jakby ono w cudzysłowie oczywiście nie było nasmarowane. Coś wam zahaczało, to wtedy możecie podejrzewać rzeczywiście, że jest to jakiegoś rodzaju, im osoba jest starsza, tym bardziej zwyrodnienie. Im osoba jest młodsza tym bardziej będzie to, co powiedział wcześniej trochę Kamil, czyli czy to FAI, czy to CAM czy konflikt panewkowo-udowy. Wszystkiego rodzaju konflikty w biodrze mogą też być u osób bardziej usportowionych, ale tutaj kluczowa to jest ta sztywność i ta sztywność. Nie to, że te 3 minuty czujesz to biodro, bo wczoraj biegałem, takie mam sztywne biodro, dzisiaj o jejku takie sztywne biodro.

To nie o to chodzi. To jest normalne, że macie sztywne biodro po ćwiczeniach, bo przeciążyliście, za dużo zrobiliście ćwiczeń albo źle, albo złe obciążenie, albo za dużą objętość. Tysiąc rzeczy tu może być. Bardziej chodzi o to, że ta wasza sztywność jest ok pół godziny z wami to to jest taka sytuacja. OK. To mam takie coś. Rozruszam się, jest dobrze, usiądę i znowu mam tą sztywność. Posiedzę dwie godziny i znowu jest mi ciężko wstać i ewidentnie czuję to biodro jako sztywniejsze

Marcin Bocian:. Tak generalnie idziemy w kierunku tego, że to jest powiedzmy jakiś tam syndrom, czyli zespół objawów, a nie jakby sam jeden objaw. Czyli tak jak tutaj Michał wspomniał o tej, że mamy jakąś tam sztywność, która wymaga tego, żeby w dłuższej perspektywie czasu to biodro jakiś tam sposób rozruszać. Na co dzień zauważamy po prostu zmniejszone zakresy ruchu.

Michał Dachowski: Czyli tak nie mogę nogi, załóżmy przyciągnąć sobie do klatki piersiowej. To jest jedna rzecz. Albo np. co jeszcze

Marcin Bocian: leżąc na plecach np. jak mam zgięte kolano, nie mogę za bardzo dać nogi na zewnątrz, tak w sensie kolana jak np. nie mogę wejść w jakiś głęboki przysiad powiedzmy, jeżeli np…

Łukasz Kołodziejczyk: długo posiedzę później czuję, że chcę wstać. Nagle znowu łapię ta sztywność biodra, po takich długich pozycjach

Marcin Bocian: jakieś tam pewne blokady np. w stawach, ewentualnie też mogłyby nam to wskazywać + do tego, tak jak tutaj już wspomnieliśmy, no wiek tak przede wszystkim,

Michał Dachowski: no i powiem jeszcze bardzo, no tu nie ma żadnych kobiet, ale jednak statystyki mówią o tym, że kobiety z zwyrodnienie biodra mają częściej.

Marcin Bocian: Dokładnie tak. Także tutaj myślę, że da się wysnuć wniosek z tego, że musi być zespół objawów do tego, żeby móc pełnoprawnie stwierdzić, że ktoś ma problemy bólowe związane z chorobą zwyrodnieniową stawu biodrowego. Ale to znowu nie znaczy, że każda osoba z tymi zmianami powinna decydować się na operację. Tak jak tutaj Michał wspomniał, potrzebna jest czy nawet warto po prostu spróbować takiej rehabilitacji, czy to przeciwdziałającej operacji, czy to nawet przygotowującej do operacji. Dlatego że czasami się okazuje, co też zresztą można, mogę powiedzieć z własnych przykładów z pacjentami, że nagle się okazuje, że po takiej rehabilitacji na tyle zadawalający jest stan funkcjonalny pacjenta, że on nie potrzebuje po prostu tej operacji i może sobie to na spokojnie odwlec, ewentualnie w czasie, jeżeli rzeczywiście będzie taka po prostu potrzeba i nawrót jakiś dolegliwości bólowych, które będą mu utrudniały życie na co dzień.

Łukasz Kołodziejczyk: To co warto dodać to myślę, że jeszcze o tym co możemy zrobić dla naszych stawów, żeby to choroba zwyrodnieniowa jakoś mocno nie postępowała, albo możliwe, żeby w ogóle stawy nasze żeby były w jak najlepszej formie. Ja często porównuje to do tego, że jak pacjenci myją zęby po to, żeby im się nie psuły, tak samo powinni się ruszać, ćwiczyć po to, żeby im się nie psuły stawy. I to jest jedna z takich głównych wytycznych. Myślę ogólnie taka aktywność fizyczna na co dzień, tak samo jak są zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia, mówi się o tych 150 minutach tygodniowo, które powinny być aktywności o umiarkowanej intensywności.

Do tego dorzucać sobie odpowiednią ilość kroków w ciągu dnia. Coraz bardziej popularne robią się różnego rodzaju krokomierze, zegarki smartwatche, które nam to wszystko monitorują i przez to wprowadzać sobie aktywność, żeby te nasze stawy jak najwięcej się ruszały.

Kamil Kozakowski: Tak, w przeciwieństwie do pozostałych stawów uważam, że nawet w młodym wieku wizyta u fizjoterapeuty jest jak najbardziej dobrym rozwiązaniem, bo my już wtedy jesteśmy w stanie wskazać, czy jest jakieś ograniczenie zakresu ruchu, czy mięśnie działają prawidłowo. Czy my dostrzegamy na ten moment coś, co już nad czym warto pracować? Bo często jest tak, że w chorobie zwyrodnieniowe ona bardzo długo nie daje objawów, a w momencie kiedy zacznie dawać. Czasami bywa tak, że jest już po prostu za późno i jedynym rozwiązaniem jest ta operacja.

Michał Dachowski: Teraz łącząc trochę, to, co powiedzieliście przed chwileczką. To mam dwie rzeczy, które trzeba pamiętać. My rzadko biodro w ciągu dnia wykorzystujemy w pełnym zakresie ruchu. Bo ruch powiedziałeś chodzenie. Ty powiedziałeś wczesna fizjoterapia, wczesne sprawdzenie się jest fajne. I zgodzę się. Teraz w ruchu trzeba było wykorzystać pełne zgięcie i pełen wyprost biodra, pełną rotację wewnętrzną i zewnętrzną. Same spacery, odwiedzenie i przywiedzenie oczywiście, same spacery tego trochę nie robią. Ten zakres ruchu, który tam potem się dzieje w tych spacerach jest troszkę za mały. Takim idealnym ćwiczeniem będzie głęboki przysiad ze sztangą czy z kettlem, czy jeszcze z jakimś obciążeniem, ciężarem ciała nawet. Zobaczenie to wtedy wykorzystujecie pełen zakres ruchu biodra, co jest jakby dla niego super.

Dla każdego stawu jest to super, na biodra też, szczególnie no bo siedząc 90. Chodząc na praktycznie do wyprostu można w ogóle nie doprowadzić chodząc nawet dobrze, zgięcie bardzo małe rotacja no troszkę występuje przywiedzenie troszkę występuje,

Marcin Bocian: ruchy są minimalne

Michał Dachowski: O tym właśnie mówię, że tutaj może być taki problem, żeby właśnie wykorzystać pełen zakres ruchu biodra

Kamil Kozakowski: Każdy z nich jest bardzo ważne. Swoją drogą ja często obserwuję. Że ruch nogi do tyłu praktycznie nie jest używany. O ile my jeszcze siedzimy nawet w głębokich fotelach i ten ruch zgięcia w biodrze występuje. Tak tego ruchu wyprostu czyli cofnięcia nogi do tyłu praktycznie nie ma, albo nie używamy go w pełni.

Poza tym wszystkie ruchy biodra, o których przed chwilą wspominaliście, dla mnie są bardzo istotne.

Łukasz Kołodziejczyk: Bardzo istotne, ponieważ właśnie biodro i różnego rodzaju zaburzenia, które się dzieją w biodrze mogą się później przekładać na problemy czy to z kręgosłupem, czy piętro niżej, czyli z kolanem. Kolano to jest osobna sprawa. Ja często mówię, że to jest takie trochę jak chłopiec do bicia. Jak się zaczyna jakiś problem w biodrze albo w stopie, no to kolano zawsze dostaje rykoszetem. Jeżeli chodzi o takie różnego rodzaju właśnie historie przeciążeniowe. Ale właśnie to co wspomniałeś Michał, że jeżeli nie używamy tego biodra w pełnym zakresie, to jest prosta droga do tego, żeby później nabawić się różnego rodzaju chorób przeciążeniowych, typu właśnie siedzimy sobie cały czas przy komputerze, pracujemy, nie używamy tego biodra, a nagle sobie pomyślę o, pójdę sobie, pobiegam, posprintuje albo pogram w koszykówkę. Nagle zaczynam duże obciążenie, nagle za dużo. Nie jestem na to przygotowany. Moje biodro wcześniej tak się nie ruszało. No i nagle po takich intensywnych treningach zaczyna pojawiać się problem.

Michał Dachowski: I tutaj można powiedzieć takie zadać pytanie sobie czy jest jakiś ruch dla biodra, który jest zły. No to tak jak ja czegoś nie mogę robić, bo mam zwyrodnienie biodra. Czy można powiedzieć, że jakiś ruch jest zły albo niedobry?

Marcin Bocian: Znaczy jeżeli byśmy mówili pewnie na jakichś tam zmianach, rzeczywiście, jeżeli jesteśmy w tej grupie, powiedzmy, objawów choroby zwyrodnieniowej, no to pewnie byśmy mogli coś znaleźć. Tak, jest to pewnie gdzieś tam, no, jeżeli rzeczywiście mamy potwierdzone gdzieś tam zdjęciem rentgenowskim, że są jakieś tam te wyrośla kostne wewnątrzstawowe, no to prawdopodobnie moglibyśmy. No właśnie, to jest jakby też oczywiście

Michał Dachowski: tu jest za dużo gdyby

Marcin Bocian: tak, to jest za dużo gdyby, to jest zadanie fizjoterapeuty, żeby dobrze dobrać ćwiczenia. Ale raczej bym się bardziej skłaniał ku temu, żeby robić bardzo dużo w tych zakresach, w których czuję się komfortowo póki co. Niech dolegliwości bólowe nie zwiększają mi się w trakcie ani po ćwiczeniach i sukcesywnie próbować te zakresy po prostu zwiększać. Ciało jest na tyle mądre, że będzie dawało nam informacje w sposób niestety stety bólowy czy tam jakieś przeciążeniowe, że powiedzmy dane ćwiczenia dany zestaw ruchów był dla nas odpowiedni lub porostu nie.

Kamil Kozakowski: Dobrze, że o tym mówisz. Faktycznie często spotykam się z taką sytuacją, że ludzie na ból biodra próbują bardzo mocno rozciągać. I tak jak mówiliśmy o zmianach zwyrodnieniowych, tak też troszeczkę napomknęliśmy o tym konflikcie panewkowo-udowym u aktywnych osób. To w tym przypadku warto zdawać sobie sprawę z tego, że jeśli doszło już do jakiejś nadbudowy kostnej, to próba zwiększenia zakresu ruchu poprzez takie siłowe rozciąganie będzie jeszcze bardziej to biodro prowokowała do rozwinięcia bólu. Bo jeśli jest ta nadbudowa kostna, Jeśli jest faktycznie konflikt. To w takiej sytuacji rozciąganie jest najgorszą z możliwych opcji. Wtedy bardziej trzeba się skupić na tym, żeby pracować w dostępnych zakresach ruchu, które tego bólu nie wywołują i zadbać o inne elementy pracy z biodrem. Myślę, że tutaj kolejną grupą osób, która nie powinna takiego rozciągania stosować są osoby, które ruchomość bioder mają bardzo dużą. Bo one też często wybierają to rozciąganie, pomimo tego, że to w ogóle nie jest aktywność dla nich.

Łukasz Kołodziejczyk: Dokładnie, w takich sytuacjach bardziej ja bym zadbał o to, żeby jednak pracować w tych zakres, które są dostępne, żeby sobie budować tolerancję tego biodra na obciążenie w tym zakresach i kontrolę przede wszystkim ruchu. Ważne jest to, żeby też obserwować swoje ciało. Ból jest taką lampką alarmową, która nas informuje. Kurcze, tu mnie zaczyna boleć, więc troszeczkę daj mi odpocząć. Więc trzeba też słuchać swojego ciała i też nie wchodzić. Jeżeli chodzi o te pozycje, które dla biodra mogą być nie dobre, to po prostu te, które będą prowokowały w pierwszej kolejności duże bóle.

Michał Dachowski: Oczywiście teraz podsumowując trochę tak w 4 zdaniach, to co powiedzieliście to możemy robić każdy ruch, który nas nie boli. Musimy robić ruchy, które nas nie bolą, a mamy je słabe, tak, że nie mamy zakresu ruchu i musimy robić ruchy, których codziennie nie wykonujemy tak często, jak byśmy tego chcieli. OK, to teraz jeżeli takie rzeczy mamy, to wszystko jest fizjoterapią, ale zdarzają się zwyrodnienia. I teraz powiedzmy, że ktoś z tego wyciągnął. OK, mam to zwyrodnienie. To jakie badanie dla nich będzie takie kluczowe? Dobre i powinni się na nie udać. Jakby omijając teraz fizjoterapię. Co powinni zrobić?

Kamil Kozakowski: Moim zdaniem, jeśli mówimy o takich kwestiach zwyrodnieniowych kostnych i u osób młodszych i osób starszych, to takim badaniem z wyboru jest zrobienie zdjęcia rentgenowskiego.

Michał Dachowski: Tak. Po pierwsze ono jest tanie, po drugie łatwo dostępne, po trzecie nie zaszkodzi wam tak naprawdę dawka promieniowania dzisiaj w tych nowych RTG, co jest tak mała, że nie mówmy o uszkodzeniu, tylko zobaczmy co się dzieje w środku. To też przyszłościowo może być łatwiej trochę rehabilitować, bo wiemy o tym, że nie mamy tych narośli kostnych, nie mamy żadnych dziur, zwężenia szpary stawowej. Wtedy wszystko wiemy, że to zależne to od mięśni i tkanek miękkich więzadeł i mamy dużo większą swobodę pracy

Marcin Bocian: No i przede wszystkim jeżeli rzeczywiście mówimy o wyroślach kosntych, zmianach zwyrodnieniowych, no to nie ma co ukrywać. Zdjęcie rentgenowskie jest najbardziej uwidaczniającym badaniem, które po prostu nam to pokaże. I jeżeli nie szukamy uszkodzeń w strukturach miękkich, to tak naprawdę zdjęcie rentgenowskie jest wystarczające do tego, żeby rzeczywiście stwierdzić, czy dana osoba, dane pacjenta, zmiany zwyrodnieniowe po prostu posiada.

Łukasz Kołodziejczyk: Jeżeli chodzi o badania to właśnie myślę, że można w ten sposób to najprościej ująć, że jeżeli bardziej podejrzewamy problemy stricte z kościami, czyli gdzieś tam chorobę zwyrodnieniowe, konflikt ewentualnie jeżeli jesteście po urazie upadliście np. na biodro, mocno boli, zrobił się duży siniak, zrobił się obrzęk, no to też wtedy zrobić badanie rentgenowskie, sprawdzić czy tam czasem nie ma jakiegoś pęknięcia, złamania. Natomiast raczej jeżeli ból pojawia się gdzieś po bocznej stronie bardziej podejrzewamy, że to są tkanki miękkie, gdzieś mięśnie, może kaletka, ścięgna. No to wtedy już bardziej badanie USG albo rezonans magnetyczny

Michał Dachowski: OK, teraz powiedzmy, że ktoś ma RTG, zrobił, zrobił tą profilaktykę, zrobił całą rehabilitację jednak jakby to nie idzie. No i trzeba zrobić tutaj operację czyli plastykę stawu endoprotezę wstawić. Czy mimo to powinien się do tego przygotować?

Marcin Bocian: Tak, zdecydowanie. Szczególnie tutaj zaznaczając jeżeli ktoś jest osobą nie aktywną fizycznie przed taką operacją, to ja bym powiedział, że to jest w ogóle obowiązek. Widzimy zresztą tutaj, u nas w fizjo4life taką tendencję, że jeżeli ktoś jest sportowcem, osobą aktywną i udaje się na operację, jego powrót do sprawności fizycznej jest zdecydowanie szybszy. Lepszy i bardziej efektywny. Więc dla takich osób, które nie są aktywne fizycznie na co dzień i niestety muszą zdecydować się na tą operację, żeby po prostu zmniejszyć te swoje dolegliwości bólowe i ten stan funkcjonalny swój na co dzień poprawić. To zdecydowanie minimum 4 6 tygodni takiej rehabilitacji przed operacją. To jest obowiązek, który powinny wykonać, dlatego że to jest po prostu nie dość. Po pierwsze, że pokazania tak naprawdę, że ta praca do wykonania po tej operacji jest dosyć trudna i ciężka też, żeby troszkę przygotować te osoby na to, że rzeczywiście muszą troszeczkę popracować po takiej operacji, żeby te biodro doprowadzić do stanu używalności i funkcjonowania, pomimo że mają nowy staw biodrowy, no i też robią nam troszeczkę roboty, ułatwiają nam po prostu tą pracę, że już troszeczkę mamy i zwiększoną siłę mięśniową. Można powiedzieć świadomość pacjenta na temat tego co będziemy robić, z czym pracować i po prostu jak nad tą sprawnością pracować.

Kamil Kozakowski: Przede wszystkim też w tym okresie możemy omówić ten okres operacyjny, bo często spotykam się też z tym, że pacjenci nie dostają wystarczająco dokładnych informacji, w jaki sposób mają zachowywać się po operacji. I to potem rodzi dużo problemów w głowie, które można rozwiązać przez to, żeby po prostu taką osobę wprowadzić nieco w ten temat

Łukasz Kołodziejczyk: dokładniej i przede wszystkim poinformować, kiedy rozpocząć taką rehabilitację zaraz po zabiegu

Marcin Bocian: rozpocząć lub rozpocząć od razu pierwsza

Michał Dachowski:

A więc kiedy rozpocząć?

Łukasz Kołodziejczyk: pierwsza doba po operacji.

Michał Dachowski: dokładnie, nie czekamy. Tu nie ma co, szczególnie przy biodrze. Czasami są operacje rzeczywiście kolana łąkotki, które mówią o tym, że trzeba trochę odczekać, Ale tutaj przy endoprotezie biodra mówimy o tym, żeby 24 godziny po operacji zaczynamy rehabilitację. Ona nawet jest robiona w szpitalach, bo ludzie szybko wstają, to też już jest rehabilitacja, nauka chodzenia o kulach czy o balkoniku czasami. Są to procesy rehabilitacyjne, które możemy spokojnie sobie wytrzymać.

Marcin Bocian: Tak, no też tutaj żeby słuchacze, żeby dobrze zrozumieli to nie jest pierwsza doba po zdjęciu szwów, tylko pierwsza doba po operacji. Tak, bo czasami zdarzają się pacjenci, którzy mówią, że także po zdjęciu szwów. Ja dopiero na rehabilitację. No nie, nie, nie, to nie chodzi o to. To właśnie chodzi o to, że jeden dzień praktycznie po już samym wykonanym zabiegu powinno się już uruchamiać tę nogę. Tak naprawdę już właśnie ją obciążać, już gdzieś tam pracować z napięciem mięśniowym i powoli, powoli wprowadzać aktywność fizyczną w cudzysłowie oczywiście aktywność fizyczną. Tutaj bardziej mi chodzi o po prostu ruch pacjenta z łóżka do stania i obciążania nogi.

Michał Dachowski: Tu bardzo często taka sytuacja jest, że ci ludzie po operacji nagle tracą ból. Mają nowy staw, nie ma zwyrodnienia. To jest bardzo ważne. Nie ma bólu. Ale pamiętajcie, że. Nie macie dobrej funkcji tej nogi. Jeżeli ileś miesięcy, ileś lat nawet wstecz jakieś mięśnie nie pracowały. Są też różne dojścia do operacji. Może być przednie, boczne, tylnie. Jakieś mięśnie zostały przez operatora lekarza, który operuje nacięte. To one też tracą funkcje, są bolesne, więc ich nie używam. Więc naszym zdaniem tutaj jest podjęcie właśnie kroków, żeby te mięśnie i nowe funkcje tego biodra były w pełni dla Was do używania. I tu to jest dobra wiadomość, bo to biodro rehabilituje się dość szybko. Ja uważam, że ono idzie dużo szybciej, dużo sprawniej i dużo mniej jest powikłań operacyjnych niż mamy na kolanie. Jakby tutaj dużo prościej też trzeba to powiedzieć

Łukasz Kołodziejczyk: tak dokładnie, bo mamy też różne rodzaje tych endoprotez, bo tam są cementowe, bezcementowe.

Marcin Bocian: To jest mało interesujące,

Łukasz Kołodziejczyk: mało interesujące, natomiast generalnie większość z protokołu rehabilitacyjnego się powtarza, że te endoprotezy tak naprawdę możemy już od tej pierwszej doby do granicy bólu zacząć obciążać. Tak, oczywiście, obciążamy to na kulach, no bo nikt wam nie każe wstać z łóżka i od razu chodzić po schodach bez żadnego wspomagania. Natomiast sukcesywnie można sobie coraz bardziej to biodro dociążyć.

Sprawnie ten proces idzie. Natomiast też warto od razu podczas tej rehabilitacji, nawet takiej szpitalnej, jeżeli będziecie po takim zabiegu, żebyście zostali poinstruowani, na co też uważać, bo taką endoprotezy, szczególnie w tym pierwszym etapie po operacji można również zwichnąć.

Michał Dachowski: To jest bardzo trudne, ale da się to zrobić. Ja widziałem jeden przypadek czyli da się.

Marcin Bocian: Ale oczywiście wiadomo, że są to naprawdę jakieś wyjątki, a nie reguła. Także też, żeby wiadomo, że zalecenia pooperacyjne, lekarskie czy generalnie w protokołach są takie, tak żeby nie siadać w głębokim fotelu i tak dalej, i tak dalej. Oczywiście uważamy na to, ale to też nie jest tak, że np. siłowo nie pracujemy w głębokich zakresach. OK, to też w jakimś tam stopniu musimy sobie rozróżnić. Wiadomo, że to nie chodzi o to, żeby pacjent po dwóch miesiącach po takiej operacji jechał na narty czy na snowboard jakiś ekstremalny sport. To można robić, oczywiście, ale później uważamy na te rzeczy, ale też nie popadamy w cudzysłowie w paranoję i też możemy w takich zakresach jakichś tam bardziej skrajnych pracować, ale bardziej siłowo niż biernie, powiedzmy w przebywać w takich zakresach ok.

Kamil Kozakowski: Tak, przede wszystkim myślę, że po zabiegu trzeba. Koniecznie zwrócić uwagę na to, że tkanki goją się daną ilość czasu i dostosować ćwiczenia czy zabiegi rehabilitacyjne stricte pod to. Stopniowo oczywiście zwiększając zakresy ruchu, stopniowo wprowadzając coraz to bardziej skomplikowane ćwiczenia. Sięgając po coraz to trudniejsze czynności w życiu codziennym, tak żeby docelowo dojść do bardzo komfortowego funkcjonowania

Michał Dachowski: . I tutaj trzeba powiedzieć taka rehabilitacja osoby, która chce po prostu dobrze chodzić, pójść na spacer, wyjść z psem nie mówimy o żadnym sporcie. To są 2 3 miesiące i naprawdę uważam, że będzie super. Jeżeli dobrze przepracowuje czas, będzie aktywna w tej rehabilitacji to tak, ale też dla Was dobra informacja, bo do sportów z taką endoprotezą też da się wrócić. Jest Andy Murray, który gra 5 setów po operacji biodra. Kwestia oczywiście gdzie macie swoje cele, ale to nie jest taka operacja, która w cudzysłowie oczywiście kończy życie sportowca. Już nie da się nic zrobić, Na pewno prostsza operacja do rehabilitacji prostsza operacja niż nawet endoplastyka kolana.

Marcin Bocian: Tak, tak jak tutaj Michał wspomniał, można dać tutaj przykład sportowca na szczeblu zawodowym, No który z takim stawem po prostu gra normalnie w zawodach. To jest jeszcze cel tenisistów na świecie, ale to też jest jakby wiadomo, że no, po prostu miał dobry fundament, tak że to był sportowiec, który był aktywny i ćwiczył. Tak? I to jest właśnie do tego. To mówię, żeby podkreślić to, jak ważna jest ta rehabilitacja przed tą operacją, że ten stan funkcjonalny po szybkość powrotu jest po prostu determinowana tym, w jaki sposób i jak wasze ciało jest po prostu wzmocnione. Nie jesteście świadomi tego, co robicie i ile tak naprawdę poświęcacie.

Bo trzeba troszeczkę powiedzieć o tym poświęceniu, po prostu czasu na to, żeby wrócić do sprawności, którą chcemy uprawiać. Ale oczywiście jeżeli mówimy o takim normalnym funkcjonowaniu. Wyjście z psem, pójście na spacer i tak dalej, no to tutaj wiadomo, że nie trzeba nie wiadomo jakich jakichś rzeczy i cudów do tego, żeby do tej sprawności po tych trzech miesiącach wrócić.

Kamil Kozakowski: Myślę, że jest to ewenement, bo tenis jest sportem bardzo obciążającym dla bioder. Myślę, że nie każdy będzie byłby w stanie wrócić do takiego poziomu aktywności. Natomiast faktycznie trzeba. Trzeba mierzyć siły na zamiary, dostosowywać plan rehabilitacji pod to, co ktoś chciałby wykonywać i po prostu na bieżąco oceniać czy to jest możliwe do zrobienia.

Michał Dachowski: Wspomnieliśmy już kilka razy takie przypadłości jak konflikt panewkowo-udowy czy też znajdziecie takie nazwy jak FAI albo CAM. I tu jedyną grupą ryzyka na pewno są osoby właśnie, które uprawiają sporty, które przed chwileczką omówiliśmy i są to pewne zmiany, powiedzmy jeszcze nie zwyrodnieniowe, ale jakby nawet konstrukcyjne biodra czy jakieś przypadłości. I teraz kwestia co z tym zrobić z tym FAI i CAMem?

Kamil Kozakowski: Przede wszystkim na początku trzeba by było pomówić o tym u kogo on będzie występował, bo zdecydowanie będą to. Mogą to być osoby młode, piłkarze, tenisiści, koszykarze, w których jest bardzo wiele zwrotów, bardzo wiele zmian kierunków. Jeśli chodzi o objawy, może to być powoli narastający ból pachwiny. Szczególnie taka sytuacja, w której w której zginamy nogę i kierujemy łydkę do boku może takie dolegliwości nasilać.

Michał Dachowski: Zginamy nogę w biodrze i w kolanie i jedziemy stopą na zewnątrz. Tak naprawdę to wtedy robi tzw. po naszemu rotacja wewnętrzną. No i wtedy takim moim zdaniem, takim objawem kluczowym takiego to jest bardzo powtarzalne. Za każdym razem i ten ból jakby narasta wraz z ilością powtórzeń obciążeniem.

Marcin Bocian: Kłujący, pojawiający się w pachwinie, który w jakimś stopniu też sensie pacjent nie chce pozwalać na ten ruch. On się broni przed nim. Widać, że gdzieś tam grymas bólu, widać, że broni się po prostu nogą. Tak naprawdę, żeby tego ruchu po prostu gdzieś tam nie wykonać. Także tak podsumowując jest to w biodrze, który to powoduje,

Kamil Kozakowski: co z tym konfliktem można zrobić tak na dobrą sprawę. Przede wszystkim warto się zastanowić, czy musimy się zajmować samym konfliktem, bo wiele osób, które taki konflikt w obrazie RTG ma stwierdzony, wcale nie ma objawów i statystyki mówią, że może to być ok od 30 do 60%, które mają takie wyraźne zmiany w obrazie RTG. Natomiast nie doświadczają żadnych objawów. Jeśli już faktycznie stwierdzimy, że jest to konflikt, to tutaj rozwiązaniem nie musi być od razu operacja stawu biodrowego, tylko tak samo jak w przypadku zwyrodnień. Należy zacząć po pierwsze od modyfikacji aktywności sportowej i od rehabilitacji. Ja często obserwuję, że w takich przypadkach takie modyfikacje stylu życia, codziennych aktywności przynoszą bardzo dobre rezultaty, takie jak chociażby sytuacja, w której dana osoba stara się podnieść troszeczkę fotel, tak żeby biodro nie wchodziło w zbyt duże zgięcie w momencie, kiedy np. 8 godzin w ciągu dnia pracują przy biurku.

Łukasz Kołodziejczyk: Dokładnie takie modyfikacje na co dzień Natomiast też jeżeli jesteście osobami aktywnymi, które uprawiają jakieś sporty i te bóle właśnie w obrębie biodra się pojawiają i właśnie podejrzewacie, że to może być kontakt, panewkowo-udowy albo już jest w ogóle stwierdzone tak po tym badaniu RTG. Na samym początku oczywiście trzeba zejść troszkę z tych obciążeń, takich treningowych, wprowadzić rehabilitację. Popracować też tutaj nad zakresami ruchu, nad siłą mięśniową, nad tolerancją na obciążenie. No i bardzo często jest tak, że po dobrze takiej przeprowadzonej rehabilitacji stopniowo można do różnego rodzaju aktywności wracać.

Łukasz Kołodziejczyk: Oczywiście my jako fizjoterapeuci rehabilitacją nie jesteśmy w stanie już tych zmian kostnych cofnąć. Natomiast możemy poprawić na tyle funkcje tego biodra, że będzie ono sprawne i bezbolesne.

Michał Dachowski: I właśnie tutaj to przywrócenie funkcji jest kluczowe. Bo ja sobie myślę także ten staw poddaje się tym obciążeniom i jakby tworzy się FAI albo CAM dlatego że jest trochę brak kontroli mięśniowej, czyli jakby dochodzi do zakresu gdzieś dalekiego coś co jest drażnione przy czymś, bo nie ma albo siły, albo dalej się nie ma wytrzymałości.

A myślę, że jeszcze innych 5 przyczyn znajdziemy tego FAI obok CAM na które nie mamy wpływu, albo nie umiemy tym do końca zarządzać

Kamil Kozakowski: tak i przede wszystkim tak jak wspominałem to też charakterystyka sportu. W momencie kiedy nagle zmieniamy kierunek, to biodro ma wrażenie, że ono chce zostać wywichnięte. I to jest troszeczkę ten konflikt panewkowo-udowy, czyli ta nadbudowa kostna, to jest właśnie odpowiedź na to, żeby to biodro się w cudzysłowie, nie zwichnęło.

Michał Dachowski: Czy mamy tak silne mięśnie, które temu będą w stanie zapobiec? Torebka stawowa czy więzadło obłe będzie na tyle jakby. Stabilne, silne i będzie umiało podjąć walkę z tą zmianą kierunku.

Kamil Kozakowski: W zasadzie kontrola ciała w przestrzeni i siła mięśni jest bardzo istotna

Marcin Bocian. Tak trochę nawiązując do tego, co tutaj mówicie, jakby właśnie żeby zdać sobie sprawę z tego, że tak naprawdę dużo rzeczy jest potrzebne do tego, żeby ten staw biodrowy czy też nasze inne stawy były można powiedzieć zdrowe. Nie w sensie, że o ile rzeczy powinno się w cudzysłowie oczywiście zadbać, jaką aktywność fizyczną uprawiać, żeby rzeczywiście takie rzeczy się nie tworzyły.

Marcin Bocian: Oczywiście też nie jesteśmy w stanie wszystkiemu zapobiegać. Tutaj też żeby ktoś nie zrozumiał tego, że jeżeli jesteśmy w stanie zapobiec..

Michał Dachowski: Nas fizjoterapeutów też bolą biodra. Mnie nie, ale..

Marcin Bocian:Tak, dokładnie tak nas też bolą plecy. Słyszałem, że takie osoby są…

Kamil Kozakowski: Znam kogoś, kogo boli.

Marcin Bocian: Dokładnie. Więc to jest to. I też tylko nawiązuje do tego co powiedział Kamil odnośnie tych osób, które mają te zmiany w stawach biodrowych, ale nie powodują bólu. Też nawiązując do tego co mówiliśmy przy chorobie zwyrodnieniowe. Nie używamy pewnych zakresów ruchów w stawie biodrowym, więc też czasami nie wiemy w ogóle, że te zmiany są.

Bo jeżeli my siedzimy cały czas w dany jeden sposób, powiedzmy biodro, mamy mniej więcej kolano mniej więcej na wysokości biodra, to czasami w ogóle nie wiemy, że jak podniesiemy nogę wyżej to te zmiany będą powodowały to, że będą drażniły nam struktury, które powodują ból, bo same te zmiany- wyrośla kostne one nie powodują bólu, tylko one drażnią coś, co daje dolegliwości bólowe.

Kamil Kozakowski: Tak i mówiliśmy sporo o sportowcach. Natomiast trzeba też sobie zdawać sprawę z tego, że to może dotyczyć tak na dobrą sprawę każdego. I tutaj mówi się, że częściej konflikt panewkowo-udowy występuje u kobiet. Ważne jest też, żeby po prostu powiedzieć o tym, że często te zmiany, które powstają, są związane z czynnikami genetycznymi czy z samą budową stawu biodrowego wrodzoną.

My nie zawsze mamy na to wpływ.

Łukasz Kołodziejczyk: Warto też wspomnieć o tym, że jeżeli już występuje ten konflikt, panewkowo-udowy, to leczenie tego konfliktu to niestety jest to maraton, a nie sprint, że jeżeli już są te zmiany strukturalne, to po prostu o to biodro trzeba będzie systematycznie dbać. Nie można się nastawiać, że to popracuje 4 tygodnie i już będzie cacy do końca życia.

Tylko jednak te ćwiczenia odpowiednio dobrane i praca nad tym biodrem. Niestety jest potrzebna już praktycznie do samego końca.

Michał Dachowski:I tu ważne łącząc poprzedni temat plastyki biodra i trochę dołączając do tego FAI, CAM to trzeba wiedzieć o tym, że taka endoproteza jest na 20 lat, więc też macie duży problem FAI albo CAM powiedzmy ktoś wam mówi o operacji. To teraz problem jest tego, żeby ta endoproteza wytrzymała te lata wszystkie w swoim ciele dlatego czasami musimy też opóźnić operację, nawet jeśli jest bardzo potrzebna, bo druga operacja jest bardzo ciężka, ona jest możliwa oczywiście i da się ją zrobić, ale jednak lekarze i fizjoterapeuci mówią o tym, żeby jej nie było. Czyli 20 lat chcemy sprawni, czyli tak w 50 roku życia to operacja jest w miarę jeszcze ok.

Marcin Bocian: Tak, też oczywiście wiadomo, że endoprotezoplastyka w przypadku takich zmian jakim jest konflikt panewkowo-udowy to też raczej nie jest też od razu pierwsza operacja z wyboru, tylko czasami się stosuje oczywiście jakieś po prostu wycinanie w cudzysłowie danego wyrośla kostnego, który powoduje dolegliwości

Kamil Kozakowski: Shaving tak zwany

Marcin Bocian: tak dokładnie, shaving tej wyrośli kostnej, która powoduje te dolegliwości bólowe, więc to raczej jest gdzieś tam drugi wybór, bo pierwszym jak zawsze. Oczywiście my będziemy się trzymać tego, że jest rehabilitacja,

Michał Dachowski: Nie tylko my, ale też badania, nauka.

Marcin Bocian: Nauka też mówi o tym, że pierwszym wyborem, kierunkiem powinno być. Jeżeli nie ma jakiś większych zmian, zmian uszkodzeń takich struktur miękkich, powinna to być rehabilitacja

Kamil Kozakowski: tak a ten shaving, o którym wspominałeś, czyli dojście do stawu biodrowego artroskopem. To jest technika usuwania tej wyrośli, która jest dosyć świeża i też tak na dobrą sprawę nie jesteśmy w stanie powiedzieć, jak te biodra po operacjach artroskopowych będą się zachowywały w przyszłości.

Dlatego zapowiada się to bardzo obiecująco, ale też nie jesteśmy w stanie wszystkiego przewidzieć i moim zdaniem trzeba zacząć po prostu od rehabilitacji, a ten ewentualny shaving zostawić jako ostateczność. A endoprotezy to już w ogóle myślę, że w przypadku młodych osób zbyt często nie musimy rozmawiać.

Michał Dachowski: Tutaj dwie rzeczy trzeba jeszcze powiedzieć, że na tego typu przypadłości zwyrodnienie i ten FAI i CAM też leki przeciwzapalne to nie będzie takie leczenie, które my chcemy tolerować. OK, mogę na chwilę takie leki pobrać. No ale NLPZ nie będę brał teraz nagle nie wiem 6 lat pod rząd, leków przeciwzapalnych, przeciwbólowych, to nie tędy droga, pamiętajcie. I robimy wszystko żeby ok lek, zmniejszamy ból. Sama terapia zmniejsza ból, a potem mamy normalnie funkcjonować. Jak ktoś chce przedłużać tego proces leczenia to będzie to skutkowało na inne nasze narządy wewnętrzne, wszystkie inne rzeczy bardzo niedobrze.

Łukasz Kołodziejczyk: Dokładnie tak. Jeżeli chodzi o leki przeciwbólowe, to zawsze starajmy się ograniczać je po prostu tylko do takiego, do takiej konieczności.

Oczywiście jeżeli budzicie się z bardzo dużym bólem, ten ból pojawił się nagle.

Michał Dachowski: Raczej bym powiedział jak nie możecie zasnąć

Łukasz Kołodziejczyk:.nie możecie zasnąć Tak, to również ja. To wtedy oczywiście gdzieś tam w tych pierwszych dniach można się tymi lekami poratować, no bo jednak mamy takie codzienne obowiązki, które musimy wykonywać, natomiast jednak staramy się jak najszybciej z tych leków schodzić, żeby też nie obciążać wątroby, nie obciążać żołądka. I pracować innymi metodami, które mamy po prostu dostępne.

Marcin Bocian: No i też już powiedzieliśmy sobie troszkę o tym leczeniu i operacyjnym, nieoperacyjnym. No i też tutaj warto wspomnieć znowu jakie badanie będzie takim badaniem z pierwszego wyboru, jeśli chodzi w ogóle o wykrycie tego, czy rzeczywiście mamy problem z tym konfliktem panewkowo-udowym.

To pierwsze to będzie znowu badanie rentgenowskie, bo jest szybkie, dobre, dostępne i tanie. Ale to też od razu zaznaczając, że ono musi być zrobione przynajmniej w dwóch projekcjach. Tak, tzn. nie może być tak, że zdjęcie rentgenowskie zostaje robione po prostu w momencie, kiedy leżymy sobie na płasko z nogą wyprostowaną, żeby dlatego, że po prostu wtedy nie będziemy mieć pełnego obrazu…

Michał Dachowski: Lepsze w staniu niż na leżąco na pewno, bo obciążenie. A drugie…

Kamil Kozakowski: też nawet nie zawsze się da zrobić w staniu. Ale chciałem wspomnieć o czymś innym, że najlepiej by było, żebyśmy mieli drugie biodro do porównania, bo tak na dobrą sprawę nie wiemy jaka jest anatomia tego drugiego biodra. Zawsze ważne jest to porównanie.

Michał Dachowski: I to drugie to dopowiem. Jak już nie powiedziałeś to to takie, gdzie noga jest bardzo mocno odwiedzona, żeby ładnie pokazać ten staw tam co tam się dzieje. Więc te dwa zdjęcia plus zdjęcie porównawcze drugiego biodra, bo często zdarza tak, że ktoś ma właśnie jakieś zwyrodnienie czy to FAI czy CAM na obu biodrach, a boli go jedno.

Dedukcja jest szybka- to nie to go boli.

Kamil Kozakowski: Tak. Natomiast często po prostu wykonuje się zdjęcia całej miednicy i wtedy łatwo można jedno biodro z drugim porównać.

Michał Dachowski: Ja widziałem, ostatnio miałem jedno biodro i nic nie mogłem zrobić właśnie

Marcin Bocian: tak, dlatego też musimy tutaj wyjść z założenia, że znowu syndrom,jakby właśnie zbiór objawów będzie nam mówił o tym, że rzeczywiście dana osoba ma problemy, w cudzysłowie problemy z konfliktem panewkowo-udowym, czyli rzeczywiście to jest ból w tym ruchu, o którym powiedzieliśmy, czyli kolano mocno do klatki piersiowej i w kierunku przeciwnego barku jak kierujemy. No i do tego zmiany kostne, które pojawiają się po prostu w stawie biodrowym, które drażnią nam struktury miękkie i przez to biodro rzeczywiście nas boli.

Michał Dachowski: Kolejnym tematem, który trochę będzie to łączył i tak można powiedzieć, że jedno z drugiego może wynikać, trzecie z czwartego może się tworzyć i nie wiadomo do końca co było pierwsze kura czy jajko. Chociaż widziałem wiadomości ostatnio, że to jednak jajko było pierwsze. Ale idźmy teraz w dysplazję stawu biodrowego.

Rzadko, ale jednak znaczy coraz rzadziej będziemy spotykać tego typu pacjentów, ale jednak datowo starsi pacjenci mogą mieć ten problem. Trochę niezauważony w przeszłości, a dzisiaj wychodzi z tego jakiś problem.

Kamil Kozakowski: Przede wszystkim warto zacząć od tego, czym ta dysplazja w ogóle jest, bo jest to nie do końca wykształcona panewka stawu biodrowego, czyli ta kulka, która jest w literce C.

W tym przypadku ta literka “c” nie do końca jest wykształcona i tak to się jak najbardziej łączy z konfliktem panewkowo-udowym, bo ta dysplazja, która jest nie wykryta w wieku dziecięcym. Może ten konflikt panewkowo-udowy powodować.

Michał Dachowski: Ona nie była wykrywana bo nie było jakby takich przesiewowych badań USG.

Dzisiaj każdy noworodek ma takie badanie przesiewowe czyli usg bioderek i jest to badane i sprawdzane. I kiedyś złe pieluchowanie, za szybkie wstawanie, sadzanie dzieci w pozycji siedzącej na siłę z poduszkami obok, jakby powodowało to, że te bioderka się źle wytwarzały. To co powiedziałeś to literka “C” i ta “o” razem ze sobą nie chodzą.

I to źle funkcjonuje. Dlatego dziś pacjentów będzie mniej, ale cały czas musimy mieć w głowie, że to jednak istnieje i może być taki pacjent

Marcin Bocian: . Tak podsumowując te informacje, o których mówicie. Generalnie jeżeli mamy z założenia jakąś budowę stawu, no bo mamy już takie nauki wieloletnie jak anatomia, fizjologia człowieka, no i wiemy, że z jakiegoś powodu dane stawy są w takim a nie innym kształcie.

I teraz w momencie kiedy dany staw nie jest prawidłowo wytworzony, nie ma prawidłowej struktury. No niestety musimy spodziewać się tego, że to w jakimś tam stopniu będzie niosło za sobą konsekwencje. Po prostu w późniejszych, późniejszych latach, tak jak tutaj Michał wspomniał o tym, że osoby starsze, starsze wiekowo mogą o tym nie wiedzieć, że taką dysplazję posiadają, no bo po prostu tych badań przesiewowych w wieku niemowlęcym nie było, a dopiero w momencie, kiedy boli biodro w wieku, powiedzmy 30 lat. I rzeczywiście w tym zgięcie, o którym mówiliśmy, że to zgięcie jest bolesne, np. w przypadku konfliktu panewkowo-udowego udajemy się do lekarza. Lekarz zleca badanie rentgenowskie. I nagle na badaniu wychodzi nam, że jest też dysplazja.

Łukasz Kołodziejczyk: Dokładnie. Natomiast na szczęście teraz te badania przesiewowe już są wykonywane rutynowo i tak naprawdę do 12 tygodnia każdy niemowlak powinien mieć takie badanie zrobione, żeby sprawdzić czy nie ma dysplazji stawu biodrowego. Jeżeli to jest wykryte, to tak naprawdę tutaj jeżeli do szóstego miesiąca prowadzimy odpowiednie leczenie, wtedy stosuje się takie szelki odwodzające, które stymulują prawidłowe..

Michał Dachowski: i odpowiednie pieluchowanie, bardzo szerokie. To też pielęgnacja twojego młodego jest bardzo ważna .

Łukasz Kołodziejczyk: To leczenie właśnie takie zachowawcze jest bardzo skuteczne i w wielu przypadkach jest wystarczające. Jest to bardzo ważne, żeby właśnie wykrywać tą dysplazję stawu biodrowego. No bo ponieważ jeżeli nam się nieodpowiednio wykształci ten staw, no to później może się przekładać na różnego rodzaju uszkodzenia, przeciążenia tego stołu w przyszłości, w przyszłości.

Tak np. może jest to jeden z czynników, który może powodować np. uszkodzenia obrąbka. Są badania, które pokazują, że to może się przyczyniać do szybszego rozwoju choroby zwyrodnieniowe, o której wcześniej rozmawialiśmy i tak dalej, i tak dalej.

Kamil Kozakowski: Przede wszystkim takie objawy dysplazji to najczęściej ból z przodu biodra i bardzo duże zakresy ruchu. To biodro najczęściej jest bardzo luźne. Jesteśmy sobie w stanie pozwolić na bardzo duże zakresy ruchu, czyli

Michał Dachowski: niektórzy się cieszą.

Kamil Kozakowski: Dokładnie, nie wiem czy dobrze. Czyli na wszystkie ruchy do boku, do przodu, do tyłu one się rusza naprawdę perfekcyjnie. Natomiast następuje taki moment, w którym po prostu zaczyna nas boleć i. I tutaj też faktycznie warto wspomnieć, bo tak mówię o tych kobietach, ale w przypadku dysplazji też o wiele częściej to są kobiety.

Marcin Bocian:Ja bym chciał, że tak powiem, wspomnieć o dwóch rzeczach jednej, o której mówił Łukasz już o tym szelkowaniu. Też chciałbym tutaj powiedzieć, uprzedzić o tym, że mamy też fizjoterapeutów, fizjoterapeutki od niemowlaków też warto rzeczywiście czasami po prostu udać się na taką jedną wizytę.

Do tego, żeby też sprawdzić, żeby fizjoterapeuta sprawdził tak naprawdę naszego niemowlaka pod kątem ruchowym i zakresów ruchu. Jeśli chodzi o bioderka, bo oni też mają taką wiedzę

Michał Dachowski: Zupełnie inną niż my, bo my tego też nie zrobimy. Nie zajmujemy się dziećmi.

Marcin Bocian: Dokładnie tak, też inną niż lekarze, więc to też jest. To też jest taka taka różnica. No i druga jest taka też, o której tutaj wspomniał, wspomniał Kamil o tych zakresach, o tych zakresach ruchu, które przy dysplazji są, są bardzo duże.

Niestety, to też wiąże się z tym, że dysplazja jest czynnikiem, które może powodować to, że ktoś ma niestabilne biodro, czyli może też dojść do jakiś tam powiedzmy w cudzysłowie mikrozwichnięć np. gdzie, gdzie ta kontrola mięśni po prostu jest osłabiona. Mięśnie nie są na tyle silne, żeby móc kontrolować pełny zakres ruchu, bo to też jest różnica.

Czy my jesteśmy w stanie wykonać dany zakres ruchu siłowo, np. czy biernie wejść w dany zakres I to już nie jest na tyle kontrolowane przez mięśnie.

Kamil Kozakowski: I taka dysplazja jest jeszcze kolejnym przykładem problemu, w którym nie powinniśmy takiego biodra rozciągać, bo to tutaj zdecydowanie nic nie da. Ja jestem dosyć sceptyczny jeśli chodzi o siłowe rozciąganie tego biodra, które powoduje dyskomfort, bo niestety ale dużo problemów takich strukturalnych z biodrem po prostu do takiego rozciągania się nadaje i tylko i wyłącznie pogłębiamy ten problem.

Michał Dachowski: Bardzo często przy dysplazji stawu biodrowego pacjentów, których miałem mówili, że coś im strzela w tym biodrze, że przeskakuje, że czują takie pływanie. I jakby te młode mają wszystkie też inne objawy. Trochę z CAMu, trochę spincera, trochę objawów ze zwyrodnienia, trochę objawu co Łukasz powiedział z obrąbka. Bo jedno drugie może powodować i ta choroba, znaczy choroba- dysplazja stawu biodrowego może być takim czynnikiem wytwórczym inne problemy, a pierwotną przyczyną właśnie było to i to też jakby podjąć czasami, że można mieć kilka rzeczy naraz w tym biodrze.

Kamil Kozakowski: Tak, bo w środku biodra też jest taka struktura jak obrąbek, która sprawia, że biodro jest bardziej stabilne. Natomiast w związku chociażby z dysplazją czy z innymi chorobami stawu biodrowego może dojść do tego, że ten obrąbek ulegnie uszkodzeniu. I w tym przypadku myślę, że warto zwrócić uwagę na to, że najczęściej w takich sytuacjach występuje ból z przodu biodra i przeskakiwanie tego stawu. Tylko tutaj najważniejsza kwestia. To przeskakiwanie musi być bolesne, bo samo przeskakiwanie w stawie biodrowym nie musi świadczyć o żadnej patologii, bo być może to jest po prostu przeskakuje ścięgno jednego z mięśni o kość,

Michał Dachowski:bo nie są takie też nazwijmy to nazwy w dysfunkcjach. Nie chcę nazwać tu chorobach jak biodro trzaskające wewnętrzne i biodro trzaskające zewnętrzne.

Michał Dachowski: Czyli rozpatrujemy jakby w naszej anatomii albo w ogóle w dysfunkcjach biodra takie dwa przypadki.

Kamil Kozakowski: Tak, ja najczęściej zauważam taką sytuację, że jeśli ktoś leży na plecach i próbuje podnieść wyprostowaną nogę do góry, a później ją opuścić, to w takich sytuacjach często wyskakuje przeskakiwanie. Natomiast 99% osób mówi, że takie przeskakiwanie jest bezbolesne i

Michał Dachowski: ale oni mówią, że to jest w biodrze. A ja wam powiem, że to nie jest w biodrze, to jest wasz mięsień biodorowo- lędźwiowy, zahaczający o pewne struktury kręgosłupa. To jest najczęściej jako biodro trzaskające wewnętrzne, nie bolesne. Tak jak powiedziałeś, albo podnosząc nogę do góry, albo robiąc brzuszki. Tak to przeważnie jednostronnie, a druga strona nie, anomalia nazwijmy to nie do wyleczenia.

Ja tak nazywam. Macie jakiś sposób taki pewny?

Kamil Kozakowski: Ja myślę, że nawet nie warto próbować

Łukasz Kołodziejczyk: tak dokładnie.

Michał Dachowski: z tym nie przychodźcie.

Łukasz Kołodziejczyk: Jeżeli temu nie towarzyszy ból raczej podejrzewamy, to przeskakujące biodo no może być też zewnętrznie bardziej po bocznej stronie stawu biodrowego.

Michał Dachowski: Wtedy co innego skacze

Łukasz Kołodziejczyk: Wtedy co innego skacze. Wtedy skacze raczej naprężacz po krętarzu

Michał Dachowski: czasami też ja widziałem pacjentki po operacjach skrócenia, żeby nie skakało, albo zmiany przyczepu mięśni, żeby to nie przeskakiwało, albo przyszycia naprężacza do krętacza w ogóle, żeby tam nie było żadnego ruchu. Ja uważam, że tragiczne operacje na poziomie funkcji, potem i no funkcji stawu biodrowego.

Kamil Kozakowski: tak i to przeskakiwanie z boku najczęściej pojawia się w momencie, kiedy leżymy na boku i zaczynamy ruszać biodrem do przodu i do tyłu.

Michał Dachowski: Tak. W chodzie, w chodzie mają, idą i to pyk pyk..

Kamil Kozakowski: Natomiast jeśli to nie powoduje bólu, to nie powinno nas skłaniać do obaw.

Michał Dachowski: Tutaj Kamil kilka minut temu już nawiązał do tematu, o którym powiemy teraz, czyli uszkodzenia obrąbka stawowego.

No i tutaj raczej właśnie osoby aktywne fizyczne. Ponownie tak jak w CAMie i w pincerze znowu aktywne osoby, które coś zrobiły dużo, nadwyrężyły swoje biodro, mogą mieć dla mnie przynajmniej specyficzne objawy, uszkodzenia obrąbka.

Łukasz Kołodziejczyk: Dokładnie, bo jeżeli chodzi o obrąbek to najczęściej on się uszkadza w przypadku właśnie takich powtarzalnych mikrourazów.

Czyli wykonujemy jakieś aktywności, obciążamy to biodro cały czas zaczyna tam głowa kości udowej uderzać o ten obrąbek i stopniowo go uszkadzać. Oczywiście zdarzają się też sytuacje, że podczas nagłego upadku możemy sobie ten obrąbek uszkodzić bardziej taki typ urazowy. Natomiast zdecydowanie częściej ja się spotykam z takimi mikrouszkodzeniami, sumującymi się przeciążeniami i w ten sposób obrąbek się uszkadza.

Kamil Kozakowski:Tak, i tutaj też faktycznie to występuje u osób starszych nie do końca, które są bardzo aktywne fizycznie, ale które na przykład bardzo ukochały sobie jakąś pozycję, np. taką, w której siedzą z biodrami zgiętymi mocno do góry, czyli np. w głębokim fotelu. Bo tutaj też taką obserwację zanotowano, że u osób z Azji, które bardzo dużo czasu spędzają w pozycji głębokiego przysiadu, też dochodzi do zupełnie innych uszkodzeń obrąbka niż u osób z Europy.

Marcin Bocian: Tak, No to znowu tak naprawdę, jeżeli dobrze przysłuchacie nasz podcast, można wszystko sprowadzić bardzo do jednej prostej rzeczy. Jeżeli wasza aktywność na co dzień sprowadza się do tego, że przebywacie w danej pozycji, aktywność fizyczna jest monotonna, powtarzalna.

Doprowadza to po prostu do mikrourazów, mikrouszkodzeń waszych stawach i generalnie w waszym ciele. Do tego, żeby zachować jak największą zdrowotność tych stawów czy to stawu biodrowego, ramiennego czy nawet samego kręgosłupa. Jest nam potrzebna wielu kierunkowość pracy naszych mięśni, naszych stawów, więzadeł, wszystkiego czyli nie możemy sprowadzać naszej aktywności fizycznej tylko i wyłącznie do jednej aktywności fizycznej. Tutaj nawiążę też znowu do powiedzmy dzieci troszkę troszkę starszych, gdzieś tam, powiedzmy wieku już 7 8 10 lat, że jedną najgorszych rzeczy, którą możemy takim dzieciom zrobić jest wrzucenie ich na jedne zajęcia typu piłka nożna, koszykówka i żeby one nie uprawiały niczego innego.

Tak, to jest taki przykład, który zawsze moim pacjentom mówię więc znowu nawiązując do tego, co mówił Kamil u osób starszych głęboki przysiad, przebywanie w danych jednych pozycjach, czy to sport, czy aktywność fizyczna, która będzie powodowała to, że nasza noga po prostu rusza się cały czas w taki sam jeden sposób.

Kamil Kozakowski: Tak, dokładnie. Przed chwilą jeszcze mówiliśmy o tym, że ten głęboki przysiad jest na nas dobry. Więc ja się z Tobą w 100% zgadzam, że głęboki przysiad jest dla nas bardzo dobry. Tylko jeśli wykonujemy go razem z innymi ruchami i od czasu do czasu, a nie w momencie, kiedy my z tej pozycji głębokiego przysiadu spędzalibyśmy kilka godzin dziennie

Michał Dachowski: albo z największym obciążeniem na dzisiaj.

Zawsze robię jedno powtórzenie na sto kilogramów na plecach. I robię ten głęboki przysiad, no to nie tędy chodzi, bo ten obrąbek się może uszkodzić. Ludzie z obrąbkiem często właśnie mówią, że boli ich w pachwinie, boli z przodu. Takim testem, który możecie sobie zrobić, to jest uwaga trudne. Leżymy na plecach, trochę przyciągamy nogę do góry, do klatki piersiowej i znowu robimy jakby przywiedzenie czyli zgniatamy sobie nogę do brzucha i rotację zewnętrzną, czyli stopą idziemy na zewnątrz.

I to jest takie jakby najbardziej chyba kluczowe, najbardziej powtarzalny test, który często chcemy zrobić myśląc o uszkodzeniach obrąbka stawowego w biodrze

Kamil Kozakowski: Tak, ale przede wszystkim w kwestii tego, czy warto taki uraz u siebie podejrzewać. Trzeba się zastanowić, w jaki sposób mogłoby do niego dojść.

Jeśli jesteś sportowcem i miałeś uraz na boisku, od tego zaczęło cię boleć biodro z przodu. To jak najbardziej. Wtedy można powiedzieć..

Michał Dachowski: albo też z mikrourazów, możesz nie znaleźć takiego jednego punktu nie? możesz jakby bolało mnie trochę, przestało i ogólnie przestało. Nigdzie nie idziemy, nic nie robimy potem

Łukasz Kołodziejczyk: zaczęło stopniowo narastać,

Michał Dachowski: narastać, narastać i w sumie nic się nie wydarzyło.

A to biodro boli mnie coraz bardziej. Albo czuję oczywiście, że jakoś mogę mniej tym biodrem ruszać, albo pewne pozycje mam bolesne. Tak, teraz ciężko jest nam wymyślić w tym podcaście czy teraz w tej dyskusji. Która z tych 10 rzeczy, które dzisiaj przygotowaliśmy Ciebie boli? Niestety po to mamy testy, kozetkę i naszą głowę i wywiad cały, żeby tak naprawdę stwierdzić, czy to jest obrąbek bardziej czy bardziej zwyrodnienie.

Kamil Kozakowski: Tak, mówiłem bardziej o takich sytuacjach, kiedy nagle poczujemy bardzo duży ból i z nami zostanie. I w takich sytuacjach faktycznie można podejrzewać obrąbek, bo faktycznie ten wywiad dla mnie jest bardzo ważny. To, w jaki sposób doszło do pojawienia się tego bólu ma dla mnie ogromne znaczenie i to kieruje nas w określoną stronę.

Marcin Bocian: Znaczy to jest to o czym wspomniał Kamil i generalnie wywiad jest już podstawową rzeczą do stawiania hipotezy terapeutycznej, to znaczy na podstawie objawów, na podstawie historii tego, co się stało, kiedy się stało, jaka jest aktywność fizyczna, w jakich pozycjach przebywamy na co dzień. My jako fizjoterapeuci po części już stawiamy sobie jakiś kierunek, w którym tego pacjenta będziemy badać.

Bo jeżeli teraz. Nie będziemy takich wniosków wysnuwać. To tak naprawdę teraz, jeśli chodzi o czy to biodro, czy to kręgosłup, czy staw ramienny, mamy w cudzysłowie tysiąc testów, które moglibyśmy danemu pacjentowi zrobić. Tylko że chcielibyśmy, żeby na tej pierwszej wizycie, powiedzmy godzinnej już ten pacjent mniej więcej zarys tego, co będziemy sobie z nim robić, dostał, jakieś informacje dostał od nas, jakieś ćwiczenia od nas dostał czysamą terapię manualną, czy jakieś rozciąganie.

Nieistotne, ale żebyśmy już mniej więcej wiedzieli, w którym kierunku sobie po prostu z tą osobą działamy.

Łukasz Kołodziejczyk: Jeżeli chodzi obrąbek, to też jeszcze raz podkreślmy, że to jest ból głównie w okolicy pachwiny. Jeżeli ten ból bardziej gdzieś tam zaczyna podróżować, okolice pleców, bardziej schodzi w okolice kolana kostki, no to już tutaj raczej możemy też podejrzewać inne struktury.

Też nie powiedzieliśmy o tym, jak rozróżniać ból taki między bardziej pochodzenia kręgosłupowego, bardziej biodrowego. Nie, bo tutaj też istotny jest również charakter tego bólu. Bo jeżeli odczuwacie ból taki wzdłuż przedniej strony uda, tylnej strony uda, który jest bardziej taki, bardziej takie uczucie pieczenia, drętwienia, no to już moja pierwsza myśl

Michał Dachowski: albo kawałka nie czujecie, albo takie za mgłą to nie jest to biodro,

Łukasz Kołodziejczyk: jakby to trochę była nie moja noga. No to wtedy moja pierwsza myśl raczej tutaj może być problem z kręgosłupem, bardziej ten nacisk na struktury nerwowe. No i też oczywiście będzie to diagnostykę i leczenie kierunkowało w inną stronę.

Kamil Kozakowski: Tak, takie objawy nie do końca muszą być związane z kręgosłupem.

Ja myślę, że taką charakterystyczną rzeczą związaną z dolegliwościami czy to z przodu uda, czy to z tyłu uda będzie to, że w przypadku kręgosłupa promieniowanie będzie dotyczyło też łydki i stopy. Bo czasami faktycznie biodro czy nawet struktury w okolicach biodra też mogą dawać takie dziwne promieniowanie w okolice uda. Tylko wtedy na udzie takie promieniowanie się kończy.

Łukasz Kołodziejczyk: Bardziej mi chodziło o to, że to jest takie uczucie, raczej takie takie neurologiczne , drętwienie, mrowienie a nie..

Michał Dachowski: Ten wywiad co pacjent zrobił, bo dlatego mamy jakby takie teraz, bo każde z nas ma innego pacjenta w głowie i o czym innym myślimy, dlatego potem to drętwienie jest inne twoje i co innego pacjent powie, a co innego jest twoje drętwienie

Łukasz Kołodziejczyk: cała mechanika urazu, jakiego doszło, że się ten ból pojawił.

Michał Dachowski: Ale wróćmy do tego obrąbka, bo to interesuje dużo bardziej naszych słuchaczy na pewno. Czy taki obrąbek w ogóle możemy leczyć zachowawczo, czy to jednak od razu musimy działać operacyjnie i zszywać? Bo jest operacja szycia obrąbka czasami się ją wykonuje tylko kiedy właśnie?

Marcin Bocian: to wszystko znowu będzie pewnie sprowadzało się do objawów, do ilości tego bólu, do tego bólu w jakich on zakresach się pojawia? Czy ten ból, czy jakieś zakresy nam ogranicza, czy mamy czasami też możemy się spotkać z urwanym obrąbkiem, który będzie nam blokował taki zakres ruchu. Do tego już mamy jakąś tam diagnostykę obrazową. No i zbierając sobie ten wywiad, zbierając sobie na podstawie testów aktywności fizycznej, do czego przede wszystkim, jak ja to mówię, zawsze ta noga jest potrzebna komuś.

Jeżeli temu pacjentowi ta noga jest potrzebna do tego, żeby zrobić karierę piłkarską na szczeblu zawodowym, bo ma powiedzmy szesnaście lat i doznał urazu, to prawdopodobnie takim leczeniem zachowawczym za dużo tutaj nie zdziałamy, a można powiedzieć, że troszeczkę mu możemy narobić kuku, po prostu później na starość.

I wtedy rzeczywiście interwencja chirurgiczna byłaby tą z wyboru. Ale oczywiście nie mówię, że rehabilitacja przed nie byłaby potrzebna i też ewentualnie sprawdzająca, jak te objawy ewentualnie by się zmniejszały

Michał Dachowski: ale jednak większość badań tutaj na temat obrąbka mówi o tym, że nawet 75% takich uszkodzeń obrąbkowych bardzo dobrze leczy się zachowawczo dopiero po takiej próbie, co też mówiliśmy wcześniej przy praktycznie każdym urazie przy próbie rehabilitacji ono nie idzie, to wtedy rozważamy operację, a nie to, że od razu nie wiem, nawet mam to badanie. Za chwile powiemy jakie badanie trzeba zrobić, bo to zupełnie inne badanie. Niż myślicie. Pewnie trzeba zrobić, żeby to obrąbek, zrobić. Dopiero wtedy możemy działać operacyjnie.

Kamil Kozakowski: Tak. Przede wszystkim bardzo ważny jest ten mechanizm, bo takie uszkodzenia obrąbka, które powstawały przez długi czas i dopiero w pewnym momencie zaczęły dawać dolegliwości, na pewno będą leczyły się lepiej niż takie, które są związane z jakimś konkretnym urazem, np.na boisku

Łukasz Kołodziejczyk: Jeżeli nie macie takich objawów jak epizody takiego blokowania stawu, no bo też obrąbek, jeżeli jest potężnie uszkodzony, on może też blokować staw, nie podobnie jak jest z łąkotką w stawie kolanowym.

Jeżeli nie macie takich odczuć i te ruchy nie są jakoś bardzo mocno ograniczone to jak najbardziej idziemy sobie w leczenie zachowawcze. Dać sobie te 4 6 tygodni, poobserwować jak te objawy się zakopują. I bardzo często właśnie jest tak, jak Michał mówił, że tam nawet w siedemdziesięciu procentach przypadków daje się to fajnie rehabilitować. : Natomiast jeżeli faktycznie po tych sześciu tygodniach tylko zaznaczam dobrej rehabilitacji, a nie …

Michał Dachowski:Czyli aktywnej ze strony pacjenta i osoby terapeutycznej, czyli połączenie terapii manualnej i terapii ruchowej na raz naprawdę będzie przynosiło wam najlepsze skutki. Leżenie typu laser, magnetoterapia raczej tutaj nie pomoże długofalowo, UGUL czyli tam, machanie nogami w takiej klatce również Wam raczej nie pomoże.

Łukasz Kołodziejczyk: Dokładnie tak.Więc tutaj zawsze trzeba weryfikować jeszcze jakość tej rehabilitacji i dopiero wtedy, jeżeli mamy faktycznie terapię manualną, taką połączoną z aktywnymi ćwiczeniami, to wtedy sprawdzamy po prostu jak to biodro reaguje.

Michał Dachowski: I tutaj powiem Wam teraz jakie badanie trzeba zrobić, a zobaczycie czy tak byście też zrobili. No to ja dostałem informację, że najlepszym badaniem jest rezonans magnetyczny. Ale uwaga jeszcze z kontrastem, dlatego, że inaczej my albo osoby opisujące naprawdę to badania nie będą widziały uszkodzenia tego obrąbka, szczególnie jak jest bardzo małe, bo duże będzie widać, ale małe uszkodzenia odbrąbka albo takie które nie będą się otwierały odpowiednio w tym rezonansie.

A pamiętacie, że rezonans jest robiony biodra w pozycji leżącej, więc też nie ma żadnych obciążeń na tym biodrze. Dlatego właśnie robimy go z kontrastem. Albo uwaga nie musimy robić z kontrastem jeżeli jest tam duża opuchlizna. Jeżeli jest duży wysięk to ten wysięk robi się kontrastem, ale to już nie nasza decyzja i nie decyzja pacjenta, tylko lekarza kierującego.

Dlatego chyba raczej nie polecamy pójścia na rezonans. Ot tak mi się wydaje. Ja bym może nawet zobaczył co jest w moim biodrze. To raczej to nie jest dobra opcja, bo troszkę nie wiadomo czego tam ma osoba opisująca szukać. A znajdzie wam tysiące rzeczy

Marcin Bocian: jeśli chodzi o badanie obrazowe stawu biodrowego robienie dla samego siebie też nie jest niczym dobrym.

Teraz Dlaczego? Dlatego, że bardzo dużym prawdopodobieństwem jest to, że coś w cudzysłowie w tym biodrze może wyjść. I teraz, jeżeli pacjent sam przeczyta taki opis tego badania, a tam są trudne. Dokładnie, po pierwsze trudne nazwy, po drugie coś będzie napisane uszkodzenie typu czegoś tam, uszkodzenie stopnia jakiegoś tam.

Łukasz Kołodziejczyk: Często po samym przeczytaniu boli bardziej.

Marcin Bocian: Dokładnie tak, to już stygmatyzacja pacjenta jest po prostu na takim poziomie, że ciężko jest później rehabilitantowi wytłumaczyć pacjentowi, że tak naprawdę to co się w tym biodrze dzieje nie jest niczym złym i skoro ma te zmiany, to przyjmujemy to na klatę. Ale jeżeli stan funkcjonalny pacjenta jest ok, no to to się tym jakoś bardzo nie przejmujemy już.

Gdzieś tam też dostałem informację, że bodajże czy to w Kanadzie, czy w Stanach Zjednoczonych już w pewnych miejscach w ogóle jest zakazane czytanie badań, pokazywanie i w ogóle czytanie opisu badania dla pacjentów już tylko mają wgląd do tego osoby medyczne, bo to jest bardzo dobry pomysł, dlatego że wtedy ten pacjent nie jest stygmatyzowany przez to, co się tam jest napisane. Tylko tutaj władzę, można powiedzieć w cudzysłowie nad pacjentem ma po prostu fizjoterapeuta albo lekarz.

Kamil Kozakowski:Tak, a przede wszystkim te badania i ich opisy trzeba wsadzić w odpowiedni kontekst, bo w naszym ciele. W biodrze występują zmiany, które niekoniecznie muszą cokolwiek zmieniać w postępowaniu, a faktycznie mogą wywołać tylko strach.

Łukasz Kołodziejczyk:i zacząć porównywać jedną stronę do drugiej. To jest też bardzo ważne, żeby nie ograniczać się tylko do jednego stawu, tylko porównać jak to wygląda w drugim.

Michał Dachowski: Dużo tu mówimy o tym bólu powiedzmy w pachwinie. Myślę, że już wszyscy wiedzą, dlaczego może boleć ich pachwina. Dużo mówiliśmy o tym bólu też z przodu, jakby samego biodra jeszcze najbardziej na mięśniu czworogłowym.

Ale też bardzo często ludzie przychodzą do mnie do gabinetu i mówią, że nie mogą spać na boku, bo boli ich biodro.

Kamil Kozakowski: To jest najczęściej dolegliwość, która wyjdę na szowinistę, ale tyczy się pań ze względu na to, że mają szerszą miednicę stworzoną do porodu i faktycznie z boku biodra nie boli samo w sobie biodro, tylko boli mięsień pośladkowy, który w związku..

Michał Dachowski: Zaczekaj, może boleć pośladkowy wielki, mały, średni.

Kamil Kozakowski: pośladkowy średni i mały, a szczególnie bolą ich przyczepy. I mówimy o tzw. tendinopatii. Częściej dotyczy to kobiet ze względu na to, że przez tą szerszą miednicę mają nieco koślawe nogi

Marcin Bocian: I on was nie obraża, naprawdę Kamil.

Kamil Kozakowski: Naprawdę nie obrażam, jest to w 100% naturalnie. Jest to po prostu czynnik ryzyka.

Te dolegliwości występują zarówno u osób aktywnych, ale też bardzo często u osób, które bardzo dużo siedzą przed komputerem w jednej pozycji zgiętego biodra.

Łukasz Kołodziejczyk: Skoro Kamil już to poruszyłeś i powiedziałaś to trudne słowo tendinopatia, to może wytłumaczymy na czym to polega, co to znaczy. Tendinopatia jest to po prostu najprościej mówiąc, utrata tolerancji ścięgna na obciążenia, czyli w miarę tego, jak gdzieś zaczynamy wprowadzać sobie aktywności.

Przede wszystkim wprowadzamy ich zbyt dużo i na zbyt dużej intensywności,

Marcin Bocian: a Wasz mięsień nie jest przygotowany…

Łukasz Kołodziejczyk: Nic wcześniej nie robiliście w tym kierunku, nie robiliście ćwiczeń…

Michał Dachowski: albo myślicie sobie, że jutro lecicie do Rzymu i musicie cały Watykan i Rzym obejrzeć jednego dnia i nagle na waszych krokomierzach pojawia się 35 tysięcy kroków.

To jest to możliwość, że ten pośladek będzie was właśnie bolał, ten bok uda będzie Was właśnie bolał.

Kamil Kozakowski: Także zbyt szybko daliśmy zbyt dużą ilość obciążeń na daną tkankę. I faktycznie często takie dolegliwości występują dopiero po czasie od danego wybryku.

Marcin Bocian: Tak troszeczkę tutaj nawiązując do tego, co Michał na samym początku powiedział i później nawiążę do tego, co powiedział Łukasz, można sobie troszeczkę rozróżnić, tzn. jeżeli osoba. Boli ją bardziej jeżeli śpi, jeżeli leży na danym boku, no to gdzieś tam byśmy pewnie się kierowali bardziej w tym, że okolice takiej wyrośli kostnej, która jest na kości, na kości udowej czyli krętarza wielkiego po prostu jest, uciskana, na tam znajduje się taka miękka struktura, którą jest kaletka, jest uciskana przez to daje nam dolegliwości bólowe.

Bo jeżeli mówimy stricte o tendinopatii, to musimy wykonywać ruch konkretnie…

Michał Dachowski: Co ważne tendinopatia też będzie bolała na krętarzu na tym samym miejscu, jakbyciężko jest dla człowieka, który leży na boku. Będzie powiedzieć tu mam tendinopatię, a tu mam kaletkę.

Marcin Bocian: Wiadomo, że tak, w jakimś tam stopniu można powiedzieć różnicujące będzie dla nas to, czy jeżeli ktoś rusza np.nogą do boku, czy też leżąc na lewym boku jak boli mnie prawe i prawą nogą ruszam do góry, Jeżeli wtedy mnie boli, no to pewnie bym się bardziej skłaniał ku temu, że jest to tendinopatia. Jeżeli mówimy stricte o samym leżeniu, może to być związane z tym, że po prostu ta kaletka daje objawy bólowe. Czy leczenie jakoś bardzo mi się różni w jednym i drugim powiedzmy przypadku powiedziałbym, że realnie jakoś bardzo nie.

Kamil Kozakowski: I napewno warto też wspomnieć o tym, że te dolegliwości mogą być po prostu delikatnym dyskomfortem lub delikatnym bólem, ale mogą także spowodować taką sytuację, że np. po wstaniu rano z łóżka my będziemy mieli problem z tym, żeby się schylić, bo ten ból z boku biodra w takich sytuacjach będzie się bardzo mocno nasilał.

I w takim przypadku, i w takim przypadku to może być ta tendinopatia, tylko ma ona różne fazy.

Michał Dachowski: Tutaj bardzo ważne, bo Marcin powiedział właśnie często w wypisach od lekarzy i w medycynie nawet dwudziestego wieku czy późnego 19 będziecie widzieć jako wszystkie boczne bóle, jako zapalenie kaletki podkrętarzowej,i dzisiaj jakby jest to ujęte jako zupełnie coś innego, jako zespół bólowy, krętarzowy.

I tak jak powiedział Marcin może być tutaj mięsień pośladkowy średni, mały i kaleka, ale też jakby przeciążenie mięśnia naprężacza powięzi szerokiej i samego pasma i jego. Dużo rzeczy może się dziać w jednym, ale tak jak powiedziałeś znowu nasze badanie zakresów ruchu siły mięśniowej. Ogólnie biodra pokaże nam z czym jest do końca problem i trzeba z nim zrobić.

Kamil Kozakowski: Tak, natomiast to jest też. To nam też pokazuje pewną kwestię, że jeśli tam byłby faktycznie stan zapalny, to ewentualnie np. podanie jakiegoś leku przeciwzapalnego, nawet iniekcyjnie, czyli za pomocą strzykawki miałoby sens. Natomiast jeśli mówimy o tendinopatii, to to może zadziałać niekorzystnie.

Marcin Bocian: Tak jest i to jest bardzo ważne.

Łukasz Kołodziejczyk: Badania pokazują, że tak naprawdę przy tendinopatii tam nie ma zapalenia,

Kamil Kozakowski: może nie być zapalenia i faktycznie

Michał Dachowski: takim czynnikiem sprawczym, nawet domowym, jest to, że jeżeli weźmiesz lek przeciwbólowy, przeciwzapalny przepraszam, tylko przeciwzapalny, to ból nie zniknie. Czyli już wiesz, że to nie jest zapalenie, więc ta diagnoza byłaby jakby lipa.

No chyba, że znika. To jest jakaś forma zapalenia. Najszybszy test, jakie da się zrobić.

Kamil Kozakowski:Jedno z drugim może być powiązane, bo może jednocześnie występować tendinopatia czyli problem ze ścięgnem i problem z tą kaletką czy jej zapalenie. Te rzeczy mogą się przenikać wzajemnie

Marcin Bocian: . Tak. Dlatego też niestety ciężko nam jako fizjoterapeutą czasami jest powiedzieć jaka jedna dana struktura po prostu pacjenta boli.

Dlatego, że praktycznie w naszej można powiedzieć pracy. Jeżeli rzeczywiście idziemy zgodnie z tą nowoczesną fizjoterapią, bardzo ciężko jest wyizolować daną w cudzysłowie strukturę, mięsień, ścięgno, żeby on sam pracował w izolowanych warunkach i dał nam objawy bólowe. Jest to praktycznie niemożliwe.

Dlatego my idziemy w kierunku optymalizacji ruchu, optymalizacji tych zakresów, wzmacnianiu siłowym, mobilnościowym wytrzymałościowym, odciążaniu powiedzmy struktur, które są bolesne, wzmacniając te, które są słabe.

Łukasz Kołodziejczyk: Dokładnie wszystko sprowadza się do tego, że ważna jest diagnostyka, też taka funkcjonalna.

Musimy ocenić, z czym pacjent ma największy problem i po prostu na tym się skupić. Jeżeli zaczyna brakować rotacji, rotacje też nie powiedzieliśmy o tym. To jest taki pierwszy ruch, który zaczyna wypadać, szczególnie ta rotacja wewnętrzna. Jeżeli zaczyna się pojawiać jakiś problem z biodrem, no to najczęściej ten ruch jest ograniczany w pierwszej kolejności.

To jest też możecie sobie zrobić taki test np. usiąść sobie i na ugiętych nogach spróbować kostkę, dać do boku, zobaczyć ile możecie

Michał Dachowski: i ściskając nogi jeszcze bliżej siebie. To jest ważne

Łukasz Kołodziejczyk: Dać butelkę np. między kolana, nie dać jej zgnieść i zobaczyć ile tego ruchu możecie wykonać. Jeżeli się okazuje, że to jest gdzieś w okolicach 5 stopni, no to już jest to problem, bo powinno być docelowo około czterdziestu, czterdziestu pięciu przynajmniej

Michał Dachowski: tutaj ważne te tendinopatie poślada wszystkie badania i też nasze doświadczenia mówią o tym, że znowu jest to taka trudna tendinopatia do leczenia. Te tendinopatie nawet mięśnia dwugłowego czy łokieć tenisisty, golfisty i wszystkie inne tendinopatie, kolano skoczka. Gdzieś tam możecie usłyszeć takie rzeczy. Leczy się dużo szybciej i prościej, A ta tendinopatia pośladkowa jest taką trudną, trudno gojącą się tendinopatią.

Dlatego, że ten mięsień tak naprawdę nieświadomie używacie. Każdy krok, każdy chód, każde podbiegnięcie, jest takim trochę dopaleniem, powiększeniem objętości działania tego mięśnia. A niekoniecznie zawsze będziemy to chcieli. a znowu odciążyć i powiedzieć człowiekowi masz leżeć to nie jest to. I tutaj mocne falowanie. Nawet jeżeli dobrze będziecie prowadzeni przez fajnego fizjoterapeutę, który zbada i poda wam obciążenie pod tendinopatię.

Michał Dachowski: Dam wam super ćwiczenia, takie izolowane, na ten mięsień, żeby go wzmocnić to i tak wasz ból może falować, może być takich kilka nawet tygodni, że będzie super szło, będzie fajnie. I trochę tak ni z gruchy ni z pietruchy zobaczycie, że nagle się pogorszyło. A wy w sumie nic nowego, albo żadne nowe ćwiczenie nie było robione.

Ani nowy dystans, ani nowa aktywność fizyczna nie była, a mimo to się wszystko trochę pogorszy. I uwaga to nie jest błąd. To może być uprzedzamy

Kamil Kozakowski: tak, te tendinopatie naprawdę bardzo różnie przebiegają czasami dolegliwości. Na początku są bardzo mocne, a bardzo szybko ustępują, a czasami one utrzymują stały poziom przez dłuższy okres czasu.

I tutaj warto pamiętać o tym, że nawet jeśli przez np. okres tygodnia, dwóch, trzech nie notujemy jakiejś drastycznej poprawy. To i tak ta interwencja ćwiczeniowa, czy ta interwencja fizjoterapeutyczna może być dobra. Tylko czasami faktycznie te ścięgna wymagają troszeczkę więcej pracy.

Marcin Bocian: Tak jakby tutaj sprowadza się to wszystko do takiego terminu tzw. objętości pracy danego mięśnia przedziale czasowym. Dokładnie tak było. Jeżeli mamy taką tendinopatię pośladka, chcemy ją jakoś fajnie wyleczyć. Dajemy ćwiczenia, wszystko w powolny sposób progresujemy, a nagle się okazuje, że nasza pacjentka czy pacjent stoi po 8 czy 10 godzin na nogach, gdzie ten pośladek musi cały czas pracować, stabilizować miednicę, stabilizować nogę, to nagle się okazuje, że to leczenie nam nie idzie.

Marcin Bocian: Całokształt tego, co pacjent robi na co dzień pod kątem aktywności fizycznej i tej aktywności nie fizycznej, tzn. pracy czy tam po prostu spędzania czasu wolnego ma bardzo duże znaczenie w kontekście leczenia tendinopatii, ale też i oczywiście jakieś tam przyzwyczajenia, nałogi, dieta i tak dalej też.

Łukasz Kołodziejczyk: Ważne jest też powiedzieć to, czego nie robić przy tendinopatiach, bo ważne jest to, żeby całkowicie nieodciążać też tego ścięgna. Żeby nie było tak, że jeżeli mamy tendinopatię, to kładziemy się w łóżku i totalnie nic nie robimy, bo jednak leczenie polega na stopniowym dociążaniu tego ścięgna i pracy ćwiczeniami, żeby ono zaczęło się przebudowywać.

Kamil Kozakowski: Tak, ścięgna leczą się w ruchu i ja nawet jestem zwolennikiem i to nie tylko ja, bo badania też to mówią, że taki ból mniej więcej od trzech do pięciu na dziesięć w trakcie leczenia tej tendinopatii jest jak najbardziej ok.

Michał Dachowski: Ogólnie bym chyba powiedział, dodając do wszystkiego, nawet przy obrąbku, nawet przez zwyrodnieniu, czym w każdej jakby sytuacji tutaj w biodrze. Jeżeli podczas leczenia ból jest na 1, 2, 3 w skali na 10, wy musicie ten ból określić, my go nie umiemy, określić jako fizjoterapeuci jak was boli. To wszystko idzie dobrze i tym się nie trzeba trochę martwić, a szczególnie w tendinopatiach ale on może być i też tym się nie wolno martwić.

Kamil Kozakowski: Szczególnie w tendinopatii, bo najważniejsze jest kierunek pracy. Jeśli przez dłuższy czas będziemy wykonywali dane ćwiczenia, to nie ma tak na dobrą sprawę możliwości, że nie uzyskamy jakiejś istotnej poprawy.

Marcin Bocian: Tak tutaj to co jak ja, czym kieruje się w pracy z pacjentami to albo jest ta skala 1/10 w kontekście jak Cię boli, czy ból się nasila w trakcie ćwiczeń, czy ból ci się nie nasila po.

I to też jest skorelowane np. z liczbą powtórzeń danego ćwiczenia jakie wykonujemy. To też np. nie jest tak, że ja w swojej pracy boję się czasami w danych ćwiczeniach bólu powiedzmy przy tendinopatii bólu na 7 i 8. Tylko że wtedy np. ćwiczenie wykonuje na zasadzie 2 3 powtórzenia koniec. Jeżeli ten ból mi się nie nasila, nie zwiększają mi się dolegliwości.

W drugiej serii mamy ból podobny albo mniejszy. Dla mnie to jest informacja, że jesteśmy w sposób świadomie kontrolować dane ćwiczenie w sensie poziom bólu w danym ćwiczeniu. Czyli to jest taka powiedzmy gdzieś tam równoważnie, czyli im boli mnie mniej, tym mogę więcej wykonać sobie powtórzeń w tej bezpiecznej, bezpiecznej strefie.

Łukasz Kołodziejczyk: Dokładnie. Ważne jest, żeby to obserwować, jak te objawy się zachowują i zawsze taką fajną tendencją podczas pracy z tymi napadami jest to, że w miarę wykonywania tych ćwiczeń też ten ból zaczyna nam się zmniejszać. Tak że to jest tak, że faktycznie może gdzieś tam byłaś na te 7 8 pierwsza seria, natomiast sukcesywnie im będziemy więcej tych powtórzeń wykonywać, więcej serii on zaczyna nam. Fajnie się modułować, zaczyna fajnie spadać.

Kamil Kozakowski: I pamiętajmy o tym, że jeden zły dzień, kiedy np nasiedzimy się o wiele więcej w pracy też nie świadczy od razu o tym, że ta tendinopatia wróciła do stanu poprzedniego, że jeden dzień nie świadczy o tym, że to ścięgno znowu się w cudzysłowie zepsuło. Tylko że jest to po prostu jeden zły dzień i trzeba przejść dalej do procesu

Michał Dachowski: dlatego, że przebudowa całego ścięgna, całej masy się nie przebudowuje, ale samo ścięgno jakby się może trochę przebudować to jest 12 tygodni to nie są 2 tygodnie pracy, 3 tygodnie tylko oczekujemy długotrwałej poprawy po 12 tygodniowym leczeniu mięśnia. Waszej pracy domowej. Jeżeli chcecie ją robić, a jeżeli nie, to przychodzicie do nas i my robimy ją za Was, czyli ćwiczycie pod naszym okiem. To jest też możliwe i możecie to działać. No ale też 3 tygodnie pracy kompletnie w tym przypadku nie zmienią. Dlatego czasami możecie. Czuć frustrację, że nie idzie, uwaga idzie spokojnie do przodu i będzie dobrze. będzie Pan zadowolony.

Marcin Bocian: też myślę, że tutaj warto wspomnieć o tym, że to też jest czynnikiem czasami niestety takim minusowym dla nas, że pacjenci bardzo często kończą rehabilitację czy ćwiczenia w momencie, kiedy ich przestaje boleć.

I tutaj musimy zdać sobie sprawę z tego, żeby rzeczywiście do tych zmian, jeżeli są takie zmiany strukturalne w tym ścięgnie doszło, no to po prostu potrzebujemy czasu, te 12 tygodni. Myślę, że to bym powiedział, że to jest jakiś tam w ogóle minimum. Niektórzy mówią nawet o tym, że do roku powinno, jakaś tam rehabilitacja, kontrolę nad obciążeniami, po prostu być. Więc, to . że znika nam ból, nie świadczy o tym, że już gdzieś tam proces leczenia został zakończony. Niestety można powiedzieć, że większość osób, które do nas przychodzą, niestety już w momencie, kiedy ten ból po prostu się zmniejsza. Jeżeli nie są to osoby aktywne fizycznie, nie potrzebują tego ścięgna do jakichś bardzo mocnych aktywności, no to po prostu w tym momencie tą rehabilitację kończą I niestety może nie w większości, ale po części pewnie pacjentów. Po prostu te dolegliwości za jakiś czas wracają.

Michał Dachowski: Pamiętajmy też, że w jakby tak naprawdę może nam się nic nie wydarzać, żadna struktura kostna mięśniowa nie musi cała być uszkodzona i nie każdy ból w biodrze musi oznaczać jakieś uszkodzenie. To jest bardzo ważne.

Michał Dachowski: Po prostu możemy jakiś mięsień tutaj przeciążyć po prostu naszym życiem. A tych mięśni trochę tutaj jest i wszystkie przywodziciele tak naprawdę będą dochodziły cały przód. Czworogłowy ma cztery głowy, ok jeden przyczep z góry. Rotatory, pośladki, bo tych mięśni naprawdę jest sporo. Więc każdy z tych mięśni może cię jakoś niechcący przeciążyć.

Marcin Bocian: Tak, no tutaj warto wspomnieć o tym, że właśnie w stawie biodrowym jest parę mięśni, które odpowiadają za dany jeden ruch. To nie jest tak, że jeden mięsień tylko i wyłącznie odpowiada za to, żebyście nogę podnieśli do góry, jeżeliby tak było. No to w momencie wyłączenia tego mięśnia praktycznie nie bylibyście w stanie wykonać danego ruchu.

Mamy grupy mięśniowe, które odpowiadają za dany ruch. I teraz jeżeli załóżmy do podnoszenia nogi do góry mam trzy czy 4 mięśnie, a ja tak naprawdę w większości czynności przeciążam tylko i wyłącznie jeden. Bo tak właśnie jak już tutaj wcześniej wspomnieliśmy, taki mam schemat ruchowy. Takie mam przyzwyczajenia ruchowe, że tylko i wyłącznie warunki mechaniczne sprawiają, że ten mięsień mi bardziej pracuje.

To w dłuższej perspektywie czasu. Po prostu on może odpowiedzieć mi bólowo, dlatego, że reszta mięśni nie przejmuje troszeczkę jego pracy. Nie pomagam mu po prostu w funkcji.

Kamil Kozakowski: Tak, a ja często też obserwuję to, że dużo osób uważa, że mam problem z biodrem, bo boli ich pośladek z tyłu, A to bardzo często są właśnie takie kwestie stricte przeciążeniowe, które..

Michał Dachowski: albo niedciążeniowe..

Kamil Kozakowski: albo niedociążeniowe dokładnie, które które nie wiąże się z żadną taką strukturalną patologią, która wymagałaby jakiegoś zabiegowego leczenia.

Łukasz Kołodziejczyk:Tak. Dlatego właśnie ważne jest dobieranie obciążeń i myślę, że tutaj dobrze by było zawsze np. jeżeli chcecie rozpocząć pracę ćwiczeniaową czy to na siłowni, czy w ten sposób z jakimś trenerem, fizjoterapeutą, żeby podobierali Wam te ćwiczenia i żeby podobierali Wam obciążenie powiedzieć czego ile robić, żeby to nie było tak, że pójdziecie sobie i zaczynacie działać, że tak powiem po swojemu od razu sztanga 200 kilo, tylko…

Michał Dachowski: nawet 50 może być problematyczne

Łukasz Kołodziejczyk: Nawet 50 może być problematyczne, tak. Natomiast generalnie chodzi o to, żeby te obciążenia sobie stopniowo po prostu programować, żeby nie wszystko naraz, tylko powoli do celu.

Michał Dachowski: No dobra, to ja na koniec specjalny dla Was, drodzy eksperci, przygotowałem super pytania z internetu, które często na temat biodra się pojawiają. A więc będę zdawał.

Zobaczymy czy coś wymyślimy, bo niektóre naprawdę są trudne i ciężko coś będzie takiego fajnego jako poradę powiedzieć. Uwaga Pytanie numer 1 Dlaczego ból biodra pojawia się w ciąży? Co może być przyczyną takiego tematu? Czy to w ogóle ból biodra może być.

Kamil Kozakowski:Ja myślę, że w ciąży najczęściej jednak kobiety mają do czynienia z

Michał Dachowski: znowu o kobietach jest..

Kamil Kozakowski: po prostu z bólem pośladka. Jest to trudno wytłumaczalne dla mnie.

Michał Dachowski: Na pewno zmienia się obciążenie, To jest po pierwsze obciążenie mięśni, po drugie zmienia się też mechanika, trochę kręgosłupa, a wraz z kręgosłupem musi zmienić się mechanika pracy, miednicy, bioder. więc ten ból..

Łukasz Kołodziejczyk: przesunięcie środka ciężkości do przodu, nie? to to już będzie powodowało to, że zupełnie inaczej te mięśnie pracują.

Marcin Bocian: Same więzadła mogą dawać objawy bólowe, ale tak jak wiemy w ciąży wydziela się hormon relaksyna, które ma te więzadła rozluźnić. W jakimś tam stopniu może to wpływać na to, że dane struktury jakieś miękkie w biodrze są po prostu stymulowane, bólowo i dlatego

Michał Dachowski: jeżeli fizjologicznie kobieta może przytyć 15 kilogramów, a zdarza się i więcej to wcale nie jakiś błąd też wtedy nic się dzieje, to nagle ten pośladkowy średni, o którym mówiliśmy, który trzyma w chodzie. Ma dużo więcej pracy, dlatego możecie uważać, że boli was biodro. A to tylko mięsień się znowu jest poddany. To, co Łukasz powiedział za dużym obciążeniom względem tego, co może robic.

Kamil Kozakowski: No i często też, szczególnie na końcówce ciąży, dochodzi do tak zwanego zespołu mięśnia gruszkowatego. I faktycznie te objawy pojawiają się nawet promieniujące do całej nogi

Michał Dachowski: Dokładnie. Powiedzmy, że tutaj nie my, tylko musicie iść do fizjoterapeutki uroginekologicznej, która wam to sprawdzi i powie no dobra, ale to jest drugie pytanie. Uwaga jest naprawdę trudne. Jest naprawdę trudne, więc czy jesteście gotowi? Jakich witamin brakuje, gdy boli biodro?

Marcin Bocian: Witamina B.

Michał Dachowski: Dlaczego?

Marcin Bocian: Bo biodro.

Michał Dachowski: Dobre!

Kamil Kozakowski: Myślę, że nie ma jednej takiej, która mogłaby to powodować

Michał Dachowski: Trzeba powiedzieć, wiadomo suplementacja, bo tu chyba chodzi o suplementację nie będzie jakimś wielkim czynnikiem sprawczym bólu biodra

Kamil Kozakowski: tak samo nie oszukujmy się, ale w przypadku jakichś poważnych zmian kostnych czy to obrąbka, suplementacja, glukozaminą, chondroityną no też moim zdaniem kompletnie mija się z celem.

To jest wydawanie pieniędzy na darmo. Bo żadnej struktury tak na dobrą sprawę nie naprawi. A jeśli chodzi o odczucia bólowe też nie ma prawa ich…

Marcin Bocian: Bardzo często te substancje działają po prostu jako efekt placebo. I rzeczywiście zdarza się, bo myślę, że każdy z nas by tutaj powiedział, że bardzo dużo pacjentów mówiło o tym, że suplementowało to, to, to i tamto i to rzeczywiście im pomogło.

Czy to rzeczywiście miało wpływ na to? Raczej wątpimy w to, ale jeżeli, powiedzmy, nie jest to substancja zakazana, nie jest to, powiedzmy, substancja wyciągnięta spod lady u kolegi, powiedzmy w sklepie z suplementami, to raczej się, powiedzmy gdzieś tam przyjmujemy. To, że ok, jeżeli czujesz po tym jakąś tam poprawę, nie wydajesz na to połowy pensji swojej miesięcznej, no to jeżeli to jest ok, no to można stosować.

Michał Dachowski: Dobra, to teraz czy istnieje takie idealne badanie obrazowe dla biodra? Może nawet z gruchy, pietruchy iść i pokaże nam wszystko

Łukasz Kołodziejczyk: Wszystko zależy od tego, co podejrzewamy?Tutaj jest ważny wywiad. Ważne jest miejsce, gdzie to biodro boli i dopiero na tej podstawie, co nam zaczyna wychodzić w testach możemy się wspomagać tak naprawdę tym badaniem obrazowym.

Michał Dachowski: Czyli przez to powiedzieć mynie potrzebujemy badania typu USG, rezonans RTG przed wizytą u fizjoterapeuty.

Łukasz Kołodziejczyk: Dokładnie tak, bo dopiero wtedy, w zależności od tego co nam wyjdzie w testach, dopiero wtedy możemy pokierować, jeżeli takie badanie faktycznie będzie potrzebne.

Kamil Kozakowski: Tak, a dużo badań jest wykonywanych niepotrzebnie, na wyrost, bo wskazaniem do wykonania badania są jakiekolwiek podejrzenia, czy chociażby ten bardzo ważny wywiad, o którym wspominaliśmy wcześniej. To daje dopiero podstawę do tego, żeby ewentualnie zaproponować wizytę u lekarza albo skierować na diagnostykę.

Michał Dachowski: Czy rwa kulszowa jest problem pochodzenia z biodra.

Kamil Kozakowski: Zdecydowanie nie. Zdecydowanie nie.

Kamil Kozakowski: Prawdziwa rwa kulszowa pochodzi z kręgosłupa z ucisku nerwu kulszowego.

Michał Dachowski:Czasami może być taka ala rwa kulszowa. To co powiedziałeś przy kobietach w ciąży, czyli z mięśnia gruszkowatego. Rzadkość na rzadkości

Kamil Kozakowski: bardzo rzadko. Badania mówią, że to jest ok. 1 do 2 procent wszystkich takich bólów, które promieniują do tyłu nogi.

Marcin Bocian: Generalnie oczywiście znowu możemy się przyczepić, że staw biodrowy ma wpływ, no bo możemy sobie tutaj wyjść z zasady takiej, że jeżeli mamy jakieś zmniejszone zakresy ruchu w biodrze i tak dalej, i tak dalej, to gdzieś tam ten nasz kręgosłup będzie bardziej pracował, Jeżeli będzie bardziej pracował, to w konsekwencji może dojść do rzeczywiście jakiegoś ucisku nerwu kulszowego czy gdzieś tam w okolicach po prostu kręgosłupa i ten nerw może być uciskany i ból promieniuje sobie do uda, Ale oczywiście samo stricte biodro nie.

Kamil Kozakowski: Tak. Natomiast trzeba przede wszystkim powiedzieć, że najczęściej takie przyczyny mogą powodować przepukliny na poziomie kręgosłupa.

Michał Dachowski: I o tym w innym podcaście z serii talks4life poszukajcie czegoś o kręgosłupie tam się dowiecie o przepuklinach, wypuklinach dyskopatiach i rwach kulszowych. A teraz ostatnie pytanie z serii o biodro Zrobię dwa w jednym czego biodro nie lubi albo jak sprawdzić na szybko w domu czy mam sprawne biodro? Łukasz?

Łukasz Kołodziejczyk: myślę, że jeżeli chodzi o sprawdzenie tego czy mam sprawne biodro. To, co powiedziałem wcześniej, że ten ruch rotacji wewnętrznej to jest taki ruch, który

Michał Dachowski: czyli leżę na plecach czy siedzę, którą wersję sobie wolisz.

Łukasz Kołodziejczyk: Myślę, że siedzenie jest takie łatwiejsze. Nie żeby sobie usiąść, dać np. jakąś butelkę między kolana i sprawdzić, ile mogę kostkę odciągnąć do boku. Nie. Jeżeli ten ruch jest tam w okolicach czterdziestu stopni, to raczej jest w porządku. Wszystko, nie? Natomiast jeżeli się okazuje, że ciężko mi w ogóle jakkolwiek ruszyć tą nogą do boku. No to zaczyna się pojawiać problem.

Michał Dachowski: To ja Wam powiem już teraz poszukajcie na instagramie na fizjo4life. Łukasz ten test Wam pokaże na rolce, poszukajcie Łukasza z tym testem. OK, to teraz Marcin jakiś test na biodro, żeby sprawdzić czy jest ono sprawne, albo czego nie lubi biodro.

Marcin Bocian: Znaczy dla mnie było podstawowym testem to po prostu czy jesteś w stanie bez bólu, bez odrywania pięt od ziemi zrobić po prostu głęboki przysiad i z niego wstać?

To chyba pierwsza rzecz, którą bym bez obciążenia. Tak, oczywiście mówię. Ciężar ciała, po prostu zejście do dołu, wyjście do góry i zobaczenie, czy jestem w stanie zejść. Jest to dla mnie bez bólowe, czy nie odrywają mi się przy tym pięty pięty od ziemi? Jeżeli tak, to powiedzmy pierwszy ptaszek do tego, żeby pójść w kierunku, że biodro jest ok.

Michał Dachowski: tak samo. To ćwiczenie. Ten test Marcin Wam pokaże. Szukajcie rolki na Instagramie fizjo4life. Kamil jakiś teścik na koniec? Bo ja jeszcze mam jeden

Kamil Kozakowski: testem może być też sytuacja, w której kładziemy się na plecach. Zginamy nogi w kolanach i próbujemy je opuścić do boku. Jeśli będzie około piętnastu centymetrów odległości od podłogi, to myślę, że jest to dobra odległość

Michał Dachowski: i Kamil również Wam ten test pokaże na rolce na fizjo4life. Zobaczymy jak to wygląda jakbyście nie umieli zrobić. Ja też Wam pokażę, ale dzisiaj Wam tego testu nie pokażę. Szukajcie Instagrama, fizjo4life, szukajcie tych testów na biodro, żeby sprawdzić sobie jak funkcjonuje Wasze biodro i dlaczego mogło czy może Was boleć? A dzisiaj hostami i prowadzącymi podcast byli

Marcin Bocian: Marcin Bocian,

Kamil Kozakowski: Kamil Kozakowski

Łukasz Kołodziejczyk: Łukasz Kołodziejczyk

Michał Dachowski: Michał Dachowski

Michał Dachowski: Do zobaczenia w kolejnym podcaście z serii talks4life. Wszystkie odcinki na temat zdrowotności naszego ciała możecie zobaczyć sobie na YouTubie. Możecie odsłuchać na Spotify albo na iTunes, do czego Was gorąco zachęcam i do zobaczenia w kolejnym odcinku.