Osteoporoza- co to jest i jakie daje objawy?

Witajcie w kolejnym odcinku Talks4Life! Dziś porozmawiamy o temacie, który może dotyczyć każdego z nas – osteoporozie. Choć często uznawana za problem osób starszych, warto pamiętać, że zdrowie naszych kości zależy od wielu czynników, na które mamy wpływ już dziś!

Osteoporoza to cichy złodziej kości – osłabia je stopniowo, nie dając wyraźnych sygnałów aż do momentu, gdy dochodzi do złamania. Kości bioder, kręgosłupa czy nadgarstków są najbardziej narażone, a złamania mogą poważnie ograniczyć naszą mobilność. Jakie są przyczyny tej choroby? Jakie kroki możemy podjąć, by zapobiec jej rozwojowi? W tym odcinku odpowiemy na najważniejsze pytania:

  • Czym jest osteoporoza i co powoduje, że nasze kości stają się kruche?
  • Jak rozpoznać pierwsze oznaki osteoporozy – czy ból pleców lub utrata wzrostu mogą być sygnałem alarmowym?
  • Jakie są najnowsze metody leczenia? Czy fizjoterapia i ćwiczenia mogą skutecznie pomóc wzmocnić nasze kości?
  • Jakie proste nawyki i ćwiczenia możemy wdrożyć, aby zmniejszyć ryzyko złamań i dłużej cieszyć się aktywnym życiem?

Ten odcinek jest dla wszystkich, którzy chcą wziąć zdrowie kości w swoje ręce – dosłownie i w przenośni! Odkryj, jak wprowadzić proste zmiany, które przyniosą długotrwałe efekty i zapewnią mocne, zdrowe kości przez wiele lat. Nie czekaj na pierwsze złamanie – zadbaj o siebie już teraz!

Uwaga, informacje zawarte w naszych podcastach nie stanowią porady medycznej i nie mogą być jako taka porada traktowane. Publikowane w nagraniach treści mają charakter informacyjny i autorzy nie ponoszą odpowiedzialności za skutki działań podejmowanych w oparciu o te treści. Każdy problem fizjoterapeutyczny wymaga bezpośredniej konsultacji ze specjalistą, do czego zawsze ogromnie zachęcamy.

Dołącz do naszej społeczności:

Dawka wiedzy prosto od specjalistów

Najnowsze porady i informacje o tym jak dbać o swoje zdrowie, podane w zrozumiały sposób przez naszych specjalistów.

Jeden mail tygodniowo, bez spamu

Nie będziemy zasypywać Cię zbędnymi wiadomościami, gwarantujemy jedną porcję wskazówek tygodniowo.

Możesz słuchać lub czytać

Bez względu na to jaką formę nauki preferujesz, nasz podcast i artykuły pozwolą Ci zdobywać wiedzę tak jak lubisz.

Zgadzam się na przetwarzanie moich danych osobowych przez Fizjo4life Michał Dachowski , Jagiellońska 4, 03-721 Warszawa (będącym Administratorem danych) i otrzymywanie drogą elektroniczną maili z wiedzą z zakresu treningu, fizjoterapii oraz bliskich im obszarów, a także informacji o nowościach, podcastach, szkoleniach i dedykowanych ofertach zgodnie z polityką prywatności. Wiem, że zgoda ta jest dobrowolna i mogę ją w każdej chwili cofnąć. Mam też prawo dostępu do danych, sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo sprzeciwu, prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego lub przeniesienia danych. [ pokaż dalej ][ pokaż mniej ]

Transkrypcja Podcastu

Natasha Geldon: Czy wiesz, że osteoporoza często rozwija się bez żadnych widocznych objawów aż do momentu gdy dochodzi do złamania? W dzisiejszym odcinku Talks4Life porozmawiamy o osteoporozie, czyli chorobie która osłabia kości, zwiększając ryzyko złamań szczególnie u osób starszych. Wyjaśnijmy czym dokładnie jest osteoporoza i jak różni się od osteopenii.

Przyjrzymy się głównym przyczynom jej powstawania, czynnikom ryzyka oraz objawom, które mogą świadczyć o rozwoju tej choroby. Omówimy również najlepsze metody diagnostyczne i nowoczesne sposoby leczenia, w tym rolę fizjoterapii we wspieraniu osób z osteoporozą. Dowiesz się, jakie ćwiczenia mogą pomóc we wzmocnieniu kości, a których należy unikać.

Porozmawiamy także o wpływie diety i stylu życia na zdrowie kości oraz o mitach, które często krążą wokół tej choroby. Nie przegap tego ważnego odcinka.

Cześć pewnie z premedytacją włączyłeś włączyłaś ten odcinek więc wiesz, że słuchasz Talks4Life. Ja nazywam się Natasha Geldon i dzisiaj w naszym studio Fizjo4Life w Warszawie gdzie rozmawiamy z fizjoterapeutami i trenerami. Dzisiaj rozmawiam z Angelą Kwapis i Szymonem Wiśniewskim.

Zaprosiłam dzisiaj Szymona i Angelę do studia, żeby porozmawiać o osteoporozie.

Jest to temat pewnie znany wielu osobom, być może już niektórzy wiedzą, że się z tą osteoporozą borykają. Jeśli wiesz że to jest twój problem, to posłuchaj bo myślę, że znajdziesz odpowiedzi. Jeśli jeszcze tego nie wiesz to sprawdź czy nie ma czegoś tam na rzeczy, czy coś w trawie nie piszczy, w kościach nie siedzi.

Zacznijmy w takim razie od podstaw. Szymon, Angela, powiedzcie mi, co to jest osteoporoza i skąd się bierze, jakie są jej przyczyny?

Szymon Wiśniewski: Osteoporoza to przede wszystkim choroba. Choroba naszego układu kostnego. Jest to choroba związana z mineralizacją naszych kości, czyli bardzo upraszczając jest to związane z ich gęstością.

Im kość jest gęstsza tym jest bardziej wytrzymała na obciążenia, na siły które przez nie przechodzą, więc jest to związane właśnie z ograniczeniem ze zmniejszeniem tej gęstości kości. W dużej mierze jest to choroba która dotyka osoby starsze. WHO nawet zakwalifikowało osteoporozę jako chorobę cywilizacyjną, co oznacza że dotyka ona dość dużej grupy ludzi.

W Polsce szacuje się, że jest to wartość na poziomie około 2 milionów osób, które mogą cierpieć na osteoporozę. Oczywiście są to dane epidemiologiczne z uwagi na to, że wiele osób może chorować na osteoporozę, natomiast nie jest tego świadomym, z uwagi na dość niestandardowe objawy a właściwie na brak takich bezpośrednich wskaźników tego, że kogoś ta osteoporoza może dotyczyć.

[00:02:48] Natasha Geldon: No dobra, to tu cię zatrzymam. Skoro jest to choroba która przede wszystkim dotyka osób starszych albo w starszym wieku po prostu się orientujemy że ona występuje, bo te kości są faktycznie osłabione, to czy jest też tak, że każdy może na nią zapaść, czy są pewne predyspozycje?

Angela Kwapis: Tutaj już jest kwestia czynników ryzyka i musimy się nad tym bardziej pochylić bo to, że ktoś jest starszy nie oznacza, że tylko ta osoba może zachorować.

My do około 35. roku życia… Ta tkanka kostna nasza jest dosyć mocna, ale po tym czasie… Zaczyna ona trochę słabnąć, ale tak jak powiedziałam nie tylko wiek predysponuje do wystąpienia osteoporozy, są inne jeszcze czynniki typu dieta na przykład, nieodpowiednia podaż wapnia, nieodpowiednia podaż witaminy D, spożywanie alkoholu, palenie papierosów, nieaktywny tryb życia, no i można takie jeszcze sobie trochę powymieniać.

Natasha Geldon: A czy dobrze mi się właśnie kojarzy osteoporozę z taką po prostu chorobą kości, która wynika z tego niedoboru gdzieś tam minerałów w organizmie?

Szymon Wiśniewski: Częściowo tak. Rzeczywiście osteoporoza, jej przyczyną może być na przykład hipokalcemia czyli obniżenie poziomu wapnia w naszym ciele. Tutaj jednak praktycznie 98% wapnia w naszym ciele właśnie znajduje się w tych kościach, więc jeżeli jego gdzieś zaczyna brakować, to wtedy ta osteoporoza może się nam rozwijać.

Myślę, że jeszcze nie wspomnieliśmy o w ogóle podziale osteoporozy, bo w dużej mierze myśląc o osteoporozie, myślimy o tak zwanej osteoporozie pierwotnej czyli właśnie wynikającej z faktu wieku z faktu tych czynników ryzyka, które mają wpływ na tą gęstość kości. Natomiast w dużo mniejszym stopniu bo to około 20%, mówimy jeszcze o tak zwanej osteoporozie wtórnej Tutaj mówimy o osteoporozie, która jest wywołana na przykład leczeniem farmakologicznym. Jeżeli na co dzień z jakiegoś innego powodu przyjmujemy leki takie jak glikokortykosteroidy czy inne grupy leków które mogą wpływać na właśnie zmniejszenie tej gęstości kości, to rzeczywiście wtedy możemy mówić o rozwoju tej osteoporozy wtórnej.

Tutaj też trzeba pamiętać o tym, że te dwa czynniki zarówno do osteoporozy pierwotnej jak i wtórnej mogą się na siebie nakładać. Czyli jeżeli jestem osobą starszą, gdzie ryzyko osteoporozy pierwotnej wzrasta a na dodatek jeszcze zaczynam przyjmować leki, które mogą rozwijać u mnie osteoporozę wtórną, no to tutaj warto mieć taką lampkę z tyłu głowy, czy właściwie nasz lekarz prowadzący powinien ją mieć, że jest to jest pewien dość duży czynnik ryzyka i gdzieś warto potencjalnie sprawdzić to, czy takie ryzyko osteoporozy u mnie, czy osteopenii u mnie występuje.

[00:05:33] Natasha Geldon: Właśnie, wspomniałeś teraz Szymon te osteopenie wcześniej dwa rodzaje osteoporozy. Czy możecie mi przybliżyć to? Czym jest osteopenia i w jaki sposób jest związana, czy w ogóle jest niezwiązana i to tylko zbieżność podobieństwa nazw?

Szymon Wiśniewski: Myślę, że osteopenię można ładnie określić jako takie preludium do osteoporozy.

Jest to taki etap wstępny. Tak, żeby to dość łatwo wytłumaczyć w osteoporozie czy w osteopenii, wtedy kiedy chcemy sprawdzić tą naszą gęstość kości, możemy przeprowadzić badanie, które nazywamy densytometrią. Jest to badanie, które właśnie jest w stanie przedstawić nam w bardzo fajny sposób to jak nasza kość jest gęsta.

Dzięki temu możemy sobie wyliczyć takie wskaźniki jak T-score lub Z-score. To są wskaźniki w zależności od wieku wykorzystywane, które właśnie mogą nam w pewien sposób klasyfikować tą osteopenię lub osteoporozę. W przypadku czynnika T-score tu mówimy o wartościach od plus 1 do minus 1, tu mówimy o wartościach prawidłowych, które mieszczą się w granicy normy.

W przypadku wartości do minus 2,5 mówimy właśnie o tej osteopenii, gdzie to ryzyko złamań pojawia się, natomiast ono jeszcze nie jest tak wysokie, natomiast poniżej tej wartości minus 2,5 mówimy już o pełnej osteoporozie.

Natasha Geldon: Super, Szymon, to było bardzo ciężkie poczułam się troszeczkę jak na wykładzie, ale to fajnie bo jakby bardzo szczegółowo nam przedstawiłaś te wskaźniki, więc to jest okej ale wcześniej też mówiliśmy o tym, że osteoporoza sama w sobie jakby nie daje objawów.

Czy jest jednak jakiś sposób, żeby poznać że tam się coś w moim organizmie, w tych kościach może dziać. Czy osteoporoza boli czy jak to wygląda?

Angela Kwapis: No zazwyczaj taka osteoporoza nas nie boli i zazwyczaj ludzie się dowiadują o niej jak coś sobie złamią. Można też zwrócić uwagę na osoby starsze które często mają bezobjawowe złamania na przykład kręgów i widać u nich ten spadek zmniejszenie wzrostu, powiększenie kifozy, czyli taki robi im się przysłowiowy garb. To są takie pierwsze czynniki, które, pierwsze rzeczy, które możemy zaobserwować. Natomiast jeżeli chcemy poznać takie swoje predyspozycje jest też fajny taki kalkulator, Frax nazywa się, którym możemy sobie wypełnić i on pokazuje nam, Jakie mamy predyspozycje do tej

Szymon Wiśniewski: ryzyko złamania?

Natasha Geldon: Czy to troszeczkę jest tak, że to się jakoś w rodzinie dziedziczy? W sensie jakbym wiedziała na przykład, że moi rodzice czy dziadkowie mają osteoporozę. To jest większa szansa, że ja też mam, więc powinnam robić badania kierunkowe odpowiednio wcześnie?

Szymon Wiśniewski: To jest ciekawy temat, bo obserwujemy rzeczywiście pewne predyspozycje genetyczne.

Z mojej wiedzy wynika, że nie znaleźliśmy do tej pory bezpośredniego czynnika, tak żeby móc to zbadać na poziomie genetycznym. Niemniej jednak z obserwacji populacji i epidemiologii tego zjawiska… Czynnik złamań w naszej rodzinie bierzemy pod uwagę w przypadku właśnie tego kalkulatora, ponieważ zakładamy że jeżeli w naszej rodzinie tego typu złamania były, oczywiście mówimy o złamaniach osteoporotycznych, bo samo złamanie kości zdarza się w wyniku upadku czy innego wypadku natomiast jeżeli mówimy tu o złamaniu osteoporotycznym, to rzeczywiście jest to jeden z czynników ryzyka, który powoduje że musimy bardziej brać pod uwagę takie ryzyko u pacjenta.

Natasha Geldon: A co jeszcze musimy o sobie wiedzieć, żeby taki kalkulator uzupełnić i żeby jakkolwiek to, co nam poda w wyniku było wiarygodne?

Szymon Wiśniewski: Tam mamy przede wszystkim nasze dane antropometryczne, czyli musimy wpisać nasz wzrost, naszą masę ciała, są tam też również pytania o właśnie te czynniki ryzyka, takie jak palenie tytoniu, jak picie alkoholu, jak właśnie to ryzyko złamań w naszej rodzinie. Są też pytania o potencjalnie właśnie hipokalcemię, o której już wcześniej wspominałem, czy o niedobory witaminy D3.

Ten kalkulator również zawiera właśnie ten czynnik T-score lub inny czynnik mówiący o tej gęstości kości, bo tutaj też pojawia się ten problem. Jest to kalkulator, który z jednej strony zakłada, że już wykonaliśmy tę densytometrię Natomiast ciężko tutaj użyć go bez badania właśnie tej naszej gęstości kości.

Więc ta densytometria i tak czy siak gdzieś się nam pojawia. Tutaj warto zwrócić uwagę na to, że densytometria jest w ogóle bardzo bezpiecznym badaniem. Jest to badanie, które wykorzystuje co prawda promienie rentgenowskie natomiast jest to dużo mniejszy poziom tych promieni niż w przypadku standardowego zdjęcia RTG, więc ryzyko wynikające z tego typu badania jest bardzo niskie.

Natomiast u osób, które z jakiegoś powodu nie mogą mieć wykonywanego takiego badania, chociażby z uwagi na prowadzone inne leczenie, można nawet taki czynnik taki parametr w tej densytometrii uzyskać z badania ultrasonografem, czyli po prostu USG. Taka metoda też jest, więc jest to badanie na tyle dość szerokie, że każdy z nas może je wykonać.

Natasha Geldon: Czyli ta densytometria to… To jest to, o czym wcześniej mówiłeś z tymi takimi wskaźnikami i podziałami, co jest normą a co już nie, jest badaniem diagnostycznym w kierunku osteoporozy? Czy jest jedynym takim badaniem czy jeszcze coś można…

Szymon Wiśniewski: Takim bezpośrednim badaniem jest właściwie jedynym. Są też troszkę bardziej drastyczne metody. Można na przykład wykonać biopsję kości i rzeczywiście wtedy zbadać już w bardziej fizyczny sposób taką gęstość.

Natomiast zdecydowanie ta densytometria jest takim badaniem z wyboru jest badaniem pierwszego rzutu i ją wykonujemy jako pierwszą. Tu myślę, że ciekawostką jest to, że warto tę densytometrię wykonywać, bo to jest badanie, które czasem trzeba powtórzyć, szczególnie w zakresie obserwacji skutków leczenia, czy to leczenie przynosi pożądane rezultaty. Czy ta osteopenia na przykład przeradza nam się w osteoporozę, to warto to badanie wykonać na dokładnie tym samym aparacie, na którym było wykonywane po raz pierwszy oraz tą samą metodą.

Czyli jeżeli to była podwójna wiązka RTG, to wtedy rzeczywiście robimy to tą samą metodą i najlepiej jeszcze na tym samym aparacie, żeby uniknąć potencjalnie błędów wynikających z interpretacji w takim badaniu.

Natasha Geldon: Dobra a czy jest to ten sam rodzaj badania jak nie wiem kobiety okresowo padają sobie piersi w kierunku jakichś tam nowotworów i tak dalej?

Czy to jest takie badanie okresowe, takie, które każdy z nas w pewnym momencie swojego życia powinny sobie zrobić?

Angela Kwapis: Tutaj też zazwyczaj się daje taki graniczny wiek 50 lat, ale też kobiety po menopauzie zazwyczaj powinny sobie zrobić ten wskaźnik zobaczyć jak to wygląda.

Natasha Geldon: Czy to też jest czynnik ryzyka menopauza?

Szymon Wiśniewski: Tak

Angela Kwapis: Tak, jeszcze chciałam powiedzieć o biopsji o której powiedział Szymon, trochę taki mit obalić. Osteoporoza to nie jest rak, to nie jest nowotwór. Więc nie przerażajmy się, jak ktoś nam zleci biopsję, to nie jest to.

Natasha Geldon: Tak no właśnie, bo biopsja kojarzy się mocno jednoznacznie.

Szymon Wiśniewski: Tak biopsja jest generalnie badaniem histopatologicznym danej próbki, więc możemy ją badać w wielu różnych kierunkach Natomiast w tym zakresie zdecydowanie jest to biopsja, w której chcemy właśnie sprawdzić w postaci badania tą gęstość kości, czyli to jaka ona jest, czy ona będzie wytrzymywała te nasze obciążenia osiowe.

Natasha Geldon: Dobrze i jeśli już te wszystkie wskaźniki w badaniach pokażą nam, że ta osteoporoza u nas występuje, czyli nasze kości są… Mniej gęste, mniej zbite niż powinny być w danym wieku, to jakie są sposoby leczenia osteoporozy? Czy my ją leczymy? Czy my ją możemy wyleczyć do końca? Cofnąć wszelkie zmiany? Czy jak to wygląda?

Angela Kwapis: Myślę, że cofnąć to nie możemy, ale na pewno możemy zapobiegać jej rozwojowi. To też musimy ustalić jaka to jest osoba, w jakim wieku, jakiej płci. Czy to jest kobieta czy mężczyzna? Czy to jest kobieta przed, czy po menopauzie? I dopiero wtedy możemy ustalić jakiś protokół leczenia. Ja ze swojej strony jako fizjoterapeutka ruchowa, wprowadziłabym ćwiczenia odpowiednie.

I to tak samo jak powiedziałam zależy czy to jest kobieta przed menopauzą, czy po, czy była aktywna czy nie była aktywna. Jeżeli nie była aktywna i po menopauzie, zaczęłabym od treningu statycznego, przychodziła w jakiś trening obciążeniowy, wchodziła w jakieś lekkie kardio później. Jeżeli to by była kobieta przed menopauzą, robiłabym od razu jakieś ćwiczenia bardziej dynamiczne, trening siłowy, wytrzymałościowy. Mężczyzna myślę że powinien sobie robić trening siłowy, wytrzymałościowy. Wszystko tak naprawdę będzie dla niego odpowiednie.

Natasha Geldon: A Szymon, jak to jest u Ciebie? Bo Ty pracujesz w gabinecie, Angela pracuje u nas na sali. Czy macie w ogóle często pacjentów z osteoporozą? Często się z tym borykacie?

Szymon Wiśniewski: Takich pacjentów ze zdiagnozowaną osteoporozą jest stosunkowo niewiele.

 

Natasha Geldon: Bo to jest jednak diagnoza, którą trzeba otrzymać od lekarza tak? Zdecydowanie Ktoś, kto przyjdzie do was, do gabinetu na jakąś konsultację na wizytę to wy takiej…

Angela Kwapis: No my tego nie zobaczymy No właśnie.

Szymon Wiśniewski: Nie, natomiast tutaj musimy brać koniecznie pod uwagę, tak jak w gabinecie my pracujemy manualnie z pacjentem właśnie te czynniki ryzyka.

Jeżeli przychodzi do mnie pacjentka która jest w okresie postmenopauzalnym Inne czynniki w wywiadzie wychodzą mi dodatnio w zakresie potencjalnie takiego zjawiska że mogę podejrzewać że taka osteoporoza u niej może występować, to dla mnie jest to przede wszystkim taka informacja że na pewne rzeczy powinienem uważać.

Chociażby takim świetnym przykładem są ostatnio dość popularne manipulacje. Jeżeli w wywiadzie mam historii złamania, na przykład szyjki kości udowej, który jest bardzo charakterystyczny dla złamania osteoporotycznych, a bywa i tak, że osoby łamią tą szyjkę, a densytometrii nikt nie wykona. Takie historie też są.

To rzeczywiście jak gdzieś powinienem mieć z tyłu głowy to, że nie będę chciał wykonywać krótko czy długo dźwigniowych manipulacji z szybkim impulsem bo rzeczywiście…

Natasha Geldon: To taka typowa chiropraktyka, tak

Szymon Wiśniewski: Tak, dokładnie.

Natasha Geldon: O tym strzelaniu z kości.

Szymon Wiśniewski: Dokładnie bo rzeczywiście wtedy istnieje to ryzyko tego, że ja realnie mogę do takiego złamania doprowadzić, więc tutaj warto pamiętać o tym, że jeżeli idę do chiropraktyka i tego typu formy zabiegu będę miał, to gdzieś z tyłu głowy trzeba pamiętać o tym, że to ryzyko osteoporozy po prostu istnieje.

Nie mamy swoistych testów diagnostycznych na poziomie ortopedycznym żeby wykluczyć taką osteoporozę. Jedyną formą jest właśnie ta densytometria, więc tak jak w przypadku innych testów tak zwanych testów bezpieczeństwa my możemy to w gabinecie zrobić, tak w przypadku osteoporozy sprowadza się to głównie do takiej obserwacji wywiadu więc na to gdzieś tam warto zwrócić szczególną uwagę.

Natasha Geldon: Dobrze to teraz jeszcze od Angeli już wiemy jakby… Leczyła, jak prowadzi swoich pacjentów z osteoporozą. Jakie są jeszcze metody leczenia osteoporozy i czy fizjoterapia jest wsparciem czy może być jakby głównym sposobem leczenia?

Szymon Wiśniewski: Przede wszystkim leczenie osteoporozy dzielimy na dwie główne grupy czyli leczenie farmakologiczne i pozafarmakologiczne.

W zakresie leczenia farmakologicznego są to leki które właśnie mają sprzyjać powstawaniu zwiększeniu gęstości kości lub utraty tej gęstości kości. Dodatkowo prowadza się też często suplementację wapniem czy fosforem. Dodatkowo zawsze też warto pamiętać o tej witaminie D3. Natomiast to są kompetencje stricte reumatologa w tym zakresie żeby on odpowiednio zbadał tego pacjenta oraz to leczenie farmakologiczne mu zaproponował.

Natomiast z zakresu leczenia niefarmakologicznego my mamy szereg możliwości na poziomie właśnie tych kompetencji ruchowych. Czyli chcemy tego pacjenta mobilizować do aktywności, ponieważ obciążenia osiowe naszego ciała kręgosłupa czy kości długich właśnie powodują zwiększenie tej gęstości kości. Więc w zależności od stopnia zaawansowania takiej osteoporozy, osteopenii, Czy mówimy również o prewencji bo w sytuacji prewencji taka forma aktywności ruchowej również będzie bardzo pozytywnie działała w tym zakresie to chcemy właśnie dobrać te odpowiednie metody do tego, żeby stymulować tą gęstość kości.

Z punktu widzenia terapii manualnej no nie mamy tu zbyt szerokiego pola do popisu, bo mówimy tu właśnie o tych obciążeniach osiowych. Ja pacjenta nie mogę na stole obciążyć osiowo. Więc ciężko będzie pobudzać ten wzrost. Natomiast z trochę innych metod można uzupełnić to chociażby o elementy fizykoterapii w postaci pola magnetycznego.

I rzeczywiście pole magnetyczne w swoich właściwościach posiada taką funkcję jeżeli tak to można określić, pobudzania wzrostu beleczek kostnych. Często stosujemy pole magnetyczne w przypadku złamań natomiast w przypadku osteoporozy też ono ma zastosowanie, natomiast jest uzupełnieniem całej terapii, więc polem magnetycznym oczywiście nie jesteśmy w stanie tego wyleczyć

Natasha Geldon: A czy często macie problem, jak już też Angela wcześniej wspomniała o micie jednym, to obalmy chyba drugi.

Czy często macie problem z pacjentami którzy cierpią na osteoporozę i przychodzą do Was, że w ich głowie jest taki zasiany strach że przecież nie mogą się ruszać bo mają słabe kości, więc jak podniosą ciężary, to się pewnie połamią? Jak z tym walczyć? Co z tym robić

Angela Kwapis: Przede wszystkim zacząć od opowiedzenia o tej chorobie.

Co to jest tak naprawdę? Wytłumaczyć trzeba tym pacjentom jak to wygląda i sam fakt aktywności fizycznej tak jak wcześniej Szymon powiedział, to dociążenie osiowe naprawdę fajnie nam pomaga zniwelować ryzyko złamań więc jeżeli jest osoba która…

Natasha Geldon: Co w głowie zwykłego pacjenta jest jakby paradoksem, że muszę wzmacniać przerzucając ciężary, których się boję, bo mogę się połamać.

Angela Kwapis: Połamać dokładnie. Więc ja zazwyczaj bym u takich pacjentów zaczynała powoli od jakiejś małej aktywności, żeby się nie bali żeby pokazać że nic się nie dzieje i dopiero wtedy wchodzić sobie na większe obciążenia, które de facto im pomogą później. Oni się do tego przyzwyczają, ich głowa będzie pracowała w stronę progresu i tak samo my na sali.

Szymon Wiśniewski: Ciekawym elementem też fizjoterapii w tym zakresie oprócz stricte treningu siłowego, jest też trening, który ma zmniejszyć ryzyko upadków, czyli trening który jest w stanie zwiększenie mojej stabilności, czy to, że jeżeli ja już upadam to upadam w sposób bezpieczny. Dlaczego to jest tak istotne?

W przypadku osteopenii czy osteoporozy oczywiście złamania mogą się pojawić samoistnie bez żadnego urazu, wypadku. Natomiast często jest tak że osoba po prostu się przewróci No i osoba o prawidłowej gęstości kości być może by takiej kości nie złamała. Natomiast w przypadku osteoporozy lub osteopanii takie ryzyko już występuje.

Więc jeżeli my z takim pacjentem przeprowadzamy taki trening to warto gdzieś właśnie wpleść te ćwiczenia związane z równowagą czy właśnie z formą upadków tego jak zapobiegać takim upadkom.

Angela Kwapis: Dokładnie takie ćwiczenia równoważne będą na pewno pierwszym rzutem. Im osoba starsza tym na pewno więcej takich rzeczy musimy robić, ponieważ te osoby bardziej są narażone na upadki, tak jak Szymon powiedział, a zazwyczaj jak już jest naprawdę sędziwa osoba to ciężko jest wyjść z tego stanu.

Natasha Geldon: Tak jak Szymon powiedział o tych upadkach, to mi jeszcze przyszło do głowy że… Można wdrażać trening plajometryczny z takimi pacjentami czyli te wszystkie skoki i tak dalej, ale czy tak faktycznie jest, czy to niekoniecznie jest najlepszy rodzaj treningu dla…

Angela Kwapis: Myślę, że to już jest kwestia indywidualna.

Szymon Wiśniewski: Tak, to zdecydowanie zależy od etapu i od poziomu zaawansowania potencjalnie choroby osteoporotycznej, więc tu warto dobierać te metody do aktualnego stanu pacjenta, no bo my realnie wprowadzamy taki trening, też trochę bierzemy na klatę to, że takie złamanie może się pojawić. Więc tutaj kluczem jest odpowiednie dobranie tych obciążeń ood okiem kogoś kto potrafi z tym pracować, kto jest w stanie rozróżnić odpowiednie ćwiczenia.

Świetnym przykładem jest chociażby kwestia tzw. łańcuchów kinematycznych. My w terapii ruchowej wyróżniamy ćwiczenia w tzw. otwartym i w zamkniętym łańcuchu kinematycznym. Najprościej to tłumacząc zamkniętym łańcuchem kinematycznym jest sytuacja w której moje wszystkie kończyny dotykają podłogi albo ściany, czyli nie mam wolnego ciężaru w mojej ręce.

I rzeczywiście takie ćwiczenia w zamkniętym łańcuchu kinematycznym są dużo bardziej bezpieczne dla osób z osteopenią czy osteoporozą i zanim wejdziemy w otwarte łańcuchy jeżeli w ogóle w nie wejdziemy, to właśnie zaczynamy od tych zamkniętych.

Natasha Geldon: Czyli otwarte to jest, nie wiem, na przykład wyciskanie sztangi na klacie, tak?

Angela Kwapis: Na przykład przysiad. Jeszcze wrócę do tych badań densytometrycznych. Myślę, że to by był fajny wskaźnik który by pokazywał, jak leczenie działa na daną osobę I wtedy możemy sobie też dalej decydować. Tak, żeby nie ryzykować za bardzo tego złamania A co, ile trzeba powtarzać takie badanie?

Szymon Wiśniewski: Ja takich wytycznych konkretnych nie znam jaki jest okres powtarzalności tego badania.

Myślę, że to są w pełni kompetencje reumatologa prowadzącego takiego pacjenta. Jest to w dużej mierze uzależnione od zaawansowania choroby, od tego, czy pacjent poddaje się procesowi leczenia. Więc myślę, że na to akurat ma wiele różnych czynników, ma wpływ.

Natasha Geldon: A czego pod kątem… Czy ćwiczeń pod kątem ruchu jakiejś też własnej aktywności na co dzień powinna unikać osoba z osteoporozą, jeśli w ogóle powinna unikać ruchu, jeśli uważacie, że tam jest coś takiego, czego absolutnie nie może robić?

Angela Kwapis: Ja myślę, że każdy będzie wiedział czego na przykład nie może zrobić, czyli jak mam… 80 lat to nie pójdę i będę mieć osteoporozę, nie pójdę nie będę robić treningu plejometrycznego na przykład, nie? Czytałam badania ostatnio w których było opisane, że taki trening wibracyjny nie jest dobry dla kobiet po menopauzie i dla osób starszych.

Natasha Geldon: A co to jest trening wibracyjny?

Angela Kwapis: Czyli na przykład taki, który wykorzystuje wibracje ciała. Na przykład pracowałam w takim miejscu gdzie była taka platforma wibracyjna i sobie na niej stałaś robiłaś ćwiczenia typu przysiad. Z tym się spotkałam w tych artykułach, żeby tego nie robić. Czy jest coś więcej?

Myślę, że nie. Kwestia doboru do odpowiedniej osoby danego treningu Czy to joga będzie, czy to będzie bieganie tai chi, trening siłowy, cokolwiek. Myślę, że na spokojnie.

Natasha Geldon: Dobra to już wiemy jak wy pomagacie, czyli jak fizjoterapia wspiera leczenie osteoporozy. Co jeszcze powinna osoba z taką diagnozą robić na co dzień w swoim życiu, żeby faktycznie ten proces zatrzymać te kości ich stan poprawić?

Szymon Wiśniewski: Przede wszystkim ograniczenie właśnie tych czynników ryzyka. Na niektóre mamy wpływ, na niektóre nie mamy, na genetykę w tym zakresie wpływu nie mamy. Natomiast na palenie tytoniu, czy na spożywanie alkoholu już wpływ bezpośredni jednak mamy.

Więc przynajmniej ograniczenie tego do niezbędnego minimum, jeżeli tak to można określić wypadałoby zrobić. Ta aktywność ruchowa to jest oczywiście bardzo istotna rzecz w tym zakresie. No i tutaj ważne jest to, że my tu też mówimy przede wszystkim o tak zwanej spontanicznej aktywności ruchowej. Czyli to, że osoba starsza pójdzie raz w tygodniu na trening, okej to jest super, natomiast jeżeli taka osoba starsza przez cały dzień przebywa w domu, nie wychodzi z niego, nie robi tych kroków przysłowiowych to nie ma tych pełnych obciążeń tych spontanicznych, czyli tych takich najmniejszych które mają ogromny wpływ właśnie na zwiększenie gęstości kości.

Częstym zjawiskiem pojawienia się osteoporozy lub osteopenii u osób starszych jest np. ich pobyt w szpitalu. Jeżeli z jakiegoś powodu trafią do szpitala i przez tydzień, dwa tygodnie, miesiąc są w pozycji leżącej to wtedy automatycznie ta gęstość kości zaczyna maleć, więc tutaj dość ważną rzeczą jest właśnie ta spontaniczna aktywność fizyczna, czyli żeby te osoby starsze chciały wyjść do sklepu, na spacer, żeby je zmobilizować do tego, żeby były w stanie na co dzień się poruszać, przynajmniej w minimalnej dawce.

Angela Kwapis: Tak, w ogóle chodzenie jest super, tylko musimy pamiętać, że ono wpływa fajnie na szyjkę kości udowej. Czyli zmniejsza prawdopodobieństwo złamania, natomiast na kręgosłup już mniej, więc coś tam powinniśmy jeszcze dołożyć do tego.

Natasha Geldon: A jakie są takie najgorsze skutki które wam przychodzą do głowy tego, że tej osteoporozy nie wykryjemy, a nawet jak wykryjemy to nie będziemy jej leczyć?

Szymon Wiśniewski: Przede wszystkim złamania. Przede wszystkim złamania i samo złamanie jeszcze w sobie nie jest aż tak czarnym scenariuszem. Chociaż złamanie szyjki głowy kości udowej jest dość trudne ponieważ często ono się nie leczy samoistnie i rzeczywiście jest wymagana w tym zakresie interwencja chirurgiczna.

Jeżeli mówimy o interwencji chirurgicznej to mówimy już o całym ryzyku takiej operacji oraz tego, że taki pacjent później jest w pozycji leżącej przez odpowiedni czas, więc to jest takie samonapędzające się koło w pewnym sensie. Więc samo złamanie w sobie nie jest jeszcze tak strasznym powikłaniem, natomiast stan po takim złamaniu już rzeczywiście może powodować, że ta osteoporoza będzie się powiększać, no bo jeżeli już ktoś złamie sobie tą nogę w wyniku osteoporozy, to zanim jako będę mógł obciążyć osiowo, no to też chwila czasu mija, więc my już ten czas realnie tracimy, więc myślę, że to są takie dość istotne rzeczy, o których trzeba pamiętać.

Oczywiście mówimy tu również o złamaniach kompresyjnych kręgosłupa, które również leczymy pozycją leżącą, więc ci pacjenci też będą położeni na dłuższy czas. To znowu tworzy to koło które się napędza w tym zakresie i ciężko nam wtedy się z niego wyrwać. Więc najlepiej nie dopuścić do takiego złamania to w świecie idealnym tak by było najlepiej.

I to rzeczywiście jest w stanie spowodować że my jesteśmy w stanie panować nad tą osteoporozą czy osteopenią i kontrolować ten stan.

Natasha Geldon: Obaliliśmy sobie też te dwa minty jeden odnośnie biopsji, a drugi dotyczący ćwiczeń dla osób z osteoporozą. Czy jeszcze jakiś mit taki powszechnie panujący wśród osób, które nie są związane z naszymi zawodami okołomedycznymi przychodzi wam do głowy?

Angela Kwapis:To ja myślę, że to co powiedziałam na początku, że uważamy, że osteoporoza tylko dotyczy osób starszych a wcale tak nie jest.

Szymon Wiśniewski: Tak to prawda. Tutaj rzeczywiście to ryzyko powyżej tego 40-50 roku życia drastycznie wzrasta natomiast to nie wyklucza zjawiska osteoporozy w wieku młodszym. Myślę, że na pewno takie przypadki się zdarzają.

Oczywiście procentowo jest to nieduża ilość i ta grupa nie jest jakoś specjalnie reprezentatywna. Natomiast tutaj głównie mówimy o osobach starszych. No względem statystyk tak naprawdę co piąta kobieta w Polsce po 50 roku życia ma osteoporozę, więc rzeczywiście to są dość duże liczby w granicy naszego kraju i w naszej populacji.

Pytanie tylko, jak dużo z nich o tym nie wie i ile osób mamy takich niezdiagnozowanych w tym zakresie. Natomiast wracając do mitu myślę, że tu też trzeba wspomnieć o suplementach diety, które często są reklamowane w zakresie tej osteoporozy. I teraz, farmakoterapia to jest jedno suplementacja takimi rzeczami jak wapń jak fosfor czy witamina D3 to jest druga rzecz, natomiast taki suplement diety nie załatwi sprawy. On jest wsparciem tak samo jak dla nas wsparciem jest pole magnetyczne, które dodatkowo możemy dołożyć do naszej głównej terapii, którą jest terapia ruchowa, tak w leczeniu osteoporozy w zakresie farmakologii taka suplementacja jest tylko i wyłącznie dodatkiem, więc warto gdzieś być uczulonym na to, że jeżeli słyszymy w reklamie że są to leki na osteoporozę czy suplementy na osteoporozę, to one nie rozwiązują problemu

Natasha Geldon: Ja myślę, że wszystkie moje pytania dzisiaj znalazły z wami odpowiedź. Czy jest coś jeszcze takiego, co chcielibyście, żeby mocno wybrzmiało w tym temacie osteoporozy?

Szymon Wiśniewski: Myślę, że tak. Myślę, że co prawda Dzień Babci już był, natomiast jak będzie kolejny, to zamiast przynieść babci bombonierkę, to zabierz babcię na spacer bo rzeczywiście…

Natasha Geldon: Ale spacer też zdecydowanie polecamy. Myślę, że to jest fajna opcja dzięki Szymonowi.

Angela Kwapis: Ja myślę, że powinniśmy ogólnie o siebie dbać wcześniej. Profilaktyka przede wszystkim. Dbać o to, żeby tych czynników ryzyka było jak najmniej i powinno być dobrze.

Natasha Geldon: I tym optymistycznym akcentem bardzo chciałabym podziękować dzisiaj Angeli i Szymonowi za udział w tym odcinku Talks4Life.

Do następnego odcinka i jeszcze wam nie powiem, kogo zaproszę. Natomiast jeśli ten odcinek się podoba albo wiecie że się komuś przyda, to koniecznie trzeba go udostępnić i polubić nasz kanał na YouTubie, abyśmy mogli tworzyć dla coraz szerszego grona słuchaczy i odbiorców. Także dzięki Szymon, dzięki Angela.

Dzięki za dziś I do usłyszenia.

Cierpisz na problemy ze stawami?

Doskwiera Ci ból? Masz problemy z wykonywaniem codziennych czynności?

Mamy rozwiązanie, które nie tylko pozwoli Ci zrozumieć Twój problem, ale też samodzielnie poradzić sobie z dolegliwościami!

Jedyny w Polsce przewodnik dla pacjentów o zwyrodnieniu i chondromalacji!

Dowiedz się więcej

W podcaście wzieli udział:

Osteoporoza- co to jest i jakie daje objawy?

Angela Kwapis

Dobierze dl Ciebie odpowiednie ćwiczenia, tak abyś osiągnął/osiągnęła Twoje cele sportowe oraz cieszył/a się z powrotu do zdrowia.

Osteoporoza- co to jest i jakie daje objawy?

Szymon Wiśniewski

Szymon jest fizjoterapeutą, który specjalizuje się w pracy z przypadkami ortopedycznymi, jak również z kolarzami i triatlonistami. Nie tylko leczy, ale również wspiera Cię w powrocie do zdrowia i optymalnej formy.