W pracy trenera medycznego, ocena lub inaczej – diagnostyka przedtreningowa – odgrywa kluczową rolę w procesie planowania bezpiecznych i skutecznych treningów. Ma to też ogromne znaczenie, gdy trener przygotowuje indywidualny plan działania dla swojego klienta czy podopiecznego. Dawid Mieczkowski, doświadczony trener medyczny oraz szkoleniowiec Fizjo4Life, podkreśla, że prawidłowe przeprowadzanie testów funkcjonalnych i ocena przed rozpoczęciem pracy z podopiecznym (czy chodzi o trening personalny, czy też o trening medyczny) to fundament, na którym opiera się dalsza praca treningowa i monitoring postępów klienta.

Dlaczego ocena przedtreningowa jest tak ważna?
Ocena przedtreningowa, znana również jako screening, pozwala trenerowi medycznemu ocenić aktualny stan ruchowy podopiecznego, zakres ruchomości w jego stawach, zidentyfikować ewentualne ograniczenia lub problemy oraz dostosować plan treningowy do jego możliwości. A potem obserwować progres. Oczywiście trzeba też podczas wywiadu z klientem poznać historię kontuzji czy urazów. Taki pełny obraz naszego podopiecznego pozwoli nam na dopasowanie odpowiednio intensywnych treningów, da nam wiedzę o przeciwwskazaniach do ćwiczeń, a także – w późniejszych etapach – pozwoli na ocenę wpływu treningów i dokładny monitoring postępów klienta. Dzięki temu można uniknąć niepotrzebnych kontuzji i zapewnić, że trening personalny lub ćwiczenia podczas rehabilitacji będą dopasowane do potrzeb osoby trenującej. Dzięki temu też najpewniej nie zniechęcimy klienta czy podopiecznego do treningów źle dobranymi ćwiczeniami albo źle dobranymi intensywnymi treningami. A to w ostatecznym rozrachunku zapewni nam zadowolonego klienta i własną satysfakcję związaną z wykonaną pracą.
Jakie powinny być testy oceny podopiecznego?
Jak mówi Dawid Mieczkowski, „warto znać podstawowe zasady wykonywania testów, dbać o ich higienę oraz replikowalność, aby wyniki były wiarygodne i można było na ich podstawie wyciągać odpowiednie wnioski”. Testy muszą być powtarzalne i precyzyjnie przeprowadzane, ponieważ nieprawidłowości w ich wykonaniu mogą prowadzić do fałszywych wniosków, a to z kolei do niewłaściwie dobranych ćwiczeń.
Jakie testy diagnostyczne są najważniejsze?
Podczas szkolenia SCREENING Dawid pokazuje różnorodne testy funkcjonalne, które są fundamentem oceny ruchowej. Są to, między innymi, testy z zakresu dolnego odcinka kręgosłupa, obręczy barkowej, kolan oraz stóp, które pozwalają ocenić stabilność, siłę i ruchomość stawów. Wybór testów zależy od konkretnego przypadku – warto podkreślić tutaj, że lepiej znać kilka testów dobrze i stosować je regularnie, niż próbować stosować dziesiątki różnych metod bez odpowiedniej praktyki.
„Jeżeli pewnych rzeczy nie praktykuję regularnie, to nie mogę być pewien ich interpretacji” – tłumaczy Dawid. To właśnie regularność w stosowaniu testów pozwala na ich poprawne wykonanie oraz prawidłową interpretację wyników.
Błędy, których warto unikać, gdy prowadzi się trening personalny
W ostatnich latach możemy zauważyć pewien paradoks w branży – z jednej strony trenerzy zachęcają do ruchu, z drugiej jednak zbyt skrupulatnie i gorliwie wyszukują problemów u swoich klientów, co może zniechęcać podopiecznych. Zbyt szczegółowe testowanie, szukanie drobnych nieprawidłowości, które nie mają realnego wpływu na efektywność treningu, może sprawić, że klient straci motywację do ćwiczeń.
„Sztuką jest wykluczanie problemów, a nie ich wyszukiwanie” – mówi Dawid. Chodzi o to, aby screening służył lepszemu dopasowaniu treningu, a nie o skupianie się na każdym drobnym problemie, który może okazać się nieistotny w praktyce treningowej.
Diagnostyka przedtreningowa i jej rola w wykluczaniu problemów
Dzięki dobrze przeprowadzonemu screeningowi można zidentyfikować tzw. czerwone flagi, czyli absolutne przeciwwskazania do ćwiczeń, które wykluczają podopiecznego z treningów i kierują go do dalszej konsultacji z lekarzem lub fizjoterapeutą. Czerwone flagi to objawy, które wskazują na poważniejsze problemy zdrowotne, wymagające interwencji specjalistycznej. Z kolei żółte flagi dotyczą raczej kwestii psychospołecznych, które mogą utrudniać współpracę, ale nie wykluczają podjęcia aktywności fizycznej.
Testy funkcjonalne pomagają wykluczyć poważne problemy, ale również umożliwiają trenerowi obserwację ruchów podopiecznego podczas wykonywania ćwiczeń. Czasami sam proces treningowy może dostarczyć więcej informacji o funkcjonowaniu aparatu ruchu czy zakresie ruchomości w stawach osoby ćwiczącej niż skomplikowane testy diagnostyczne.

Kiedy warto odesłać podopiecznego do specjalisty?
Podczas szkolenia Dawid podkreśla, że w przypadku wystąpienia czerwonych flag konieczne jest odesłanie podopiecznego do specjalisty. Jednak z doświadczenia wynika, że sytuacje, w których klient nie może podjąć treningów, są rzadkie. „Najczęściej klienci przychodzą już po konsultacji ze specjalistą i wtedy można bezpiecznie kontynuować pracę” – wyjaśnia Dawid. Pokazuje to tak naprawdę, że obawa wielu trenerów personalnych czy medycznych, że wykonywanie testów diagnostycznych pozbawia branżę klientów, nie ma przełożenia na to, jak to wygląda w praktyce.
Komu polecamy szkolenie SCREENING?
Szkolenie Dawida Mieczkowskiego SCREENING skierowane jest do trenerów personalnych z jakimś już doświadczeniem; trenerów medycznych, fizjoterapeutów oraz osób, które chcą rozszerzyć swoją wiedzę o testach funkcjonalnych i ocenie przedtreningowej. Jest to idealne szkolenie też przede wszystkim dla studentów fizjoterapii, którzy chcą zacząć pracować z podopiecznymi i mogą to zrobić dzięki prowadzeniu treningów personalnych. Polecamy też weekendowy SCREENING tym, którzy chcą ugruntować swoją wiedzę i nauczyć się interpretacji wyników testów w kontekście pracy treningowej.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o szkoleniu, śledź naszą stronę oraz social media, gdzie na bieżąco publikujemy informacje o nadchodzących terminach. Nie przegap okazji, aby nauczyć się od jednego z najlepszych specjalistów w branży!